KKTC Merkez Bankası 2024 Üçüncü Çeyrek Bülteni: Ekonomi, Bankacılık, Turizm ve Enflasyon Raporu

KKTC Merkez Bankası 2024 Üçüncü Çeyrek Bülteni Yayınlandı

KKTC Merkez Bankası, dünya ekonomisinin genel görünümüyle birlikte, KKTC ekonomisi ve bankacılık sektörü hakkında en güncel istatistiksel verilere ve değerlendirmelere yer veren 2024 yılının üçüncü çeyrek bültenini yayımladı.

Bu bültende, ilk dokuz aylık bütçe açığının 4.377,2 milyon TL seviyesine ulaştığı bilgisi dikkat çekti.

Bütçe açığındaki artışta, Taşınmaz Mal Komisyonu kararları doğrultusunda yapılan ödemelerin, önceki yıla kıyasla önemli bir artış göstererek 2,9 milyar TL’ye ulaşması etkili oldu.

Bankacılık Sektörü Gelişmeleri

Bültende yer alan verilere göre, bankacılık sektörünün toplam aktifleri, 2024 yılı Eylül ayı itibarıyla, haziran ayına göre %11,25 artarak 302.195,2 milyon TL’ye yükseldi. 2024 yılı Eylül ayı itibarıyla sektörün brüt krediler toplamı 121.380,9 milyon TL, mevduat toplamı ise 240.724 milyon TL olarak kaydedildi. Üçüncü çeyrekte, sektörün aktif toplamı içinde en büyük pay, %40,17 ile brüt kredilere ait.

• Brüt kredilerin dağılımı şu şekildedir:
• Nakit ve nakit benzeri kalemler: %31,56
• MDC: %18,26
• Diğer aktifler: %10,01

Bir önceki yılın aynı dönemine göre brüt kredilerde %50,05’lik bir artış gözlemlendi. 2024 yılı Eylül ayı itibarıyla pasif toplamının %79,66’sını mevduatlar, %9,67’sini öz kaynaklar, %4,89’unu bankalara borçlar ve %5,78’ini ise diğer pasifler oluşturdu.

Kredi türleri arasında 82.392,4 milyon TL ile işletme kredileri ilk sırada, 20.289,5 milyon TL ile tüketici kredileri ikinci sırada yer aldı.

Mevduatın %78,4’ü YP, %21,6’sı TP cinsinden olurken, TGA hariç TP mevduatın krediye dönüşüm oranı %69,97, YP mevduatın krediye dönüşüm oranı ise %42,6 olarak gerçekleşti.

Bankacılık sektörünün öz kaynakları, 2024 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %102,73 artış göstererek 29.226,9 milyon TL seviyesinde gerçekleşti.

KKTC Turizm Gelişmeleri

Ülkeye hava ve deniz yolu ile gelen yolcu sayısı, 2024 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %11,4 artarak 611.700 oldu. 2023 yılının üçüncü çeyreğinde kara kapılarından giriş yapan, KKTC uyruklular hariç kişi sayısı 1.539.359 iken, 2024 yılının aynı döneminde bu rakam %11,39 oranında gerileyerek 1.364.071’e düştü.

Kara kapılarından yapılan girişlerde, Güney Kıbrıs uyruklu kişilerin sayısı 763.654, diğer ülke vatandaşlarının giriş sayısı ise 600.417 olarak kaydedildi.

2024 yılı üçüncü çeyreğinde KKTC vatandaşlarının kara kapılarından çıkış sayısı, 2023 yılı aynı dönemine göre %18 artış göstererek 785.350 oldu. 2024 yılı ilk dokuz ayı itibarıyla bu sayı, 2023 yılı ilk dokuz ayına göre %15,6 artış göstererek 2.162.198’e ulaştı.

KKTC Enflasyon Gelişmeleri

2024 yılı üçüncü çeyreğinde KKTC’de enflasyon oranları, temmuz, ağustos ve eylül aylarında sırasıyla %3,51, %3,28 ve %2,53 olarak gerçekleşti.

Yıllık enflasyon oranları ise bir önceki yılın aynı ayına göre, temmuzda %72,51, ağustosta %64,75 ve eylülde %63,57 olarak kaydedildi. 2024 yılı Eylül ayında yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu harcama grupları şunlardır:

• Eğitim: %104,87
• Haberleşme: %97,36
• Çeşitli mal ve hizmetler: %86,66
• Sağlık: %74,86

2024 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla, önceki yılın aynı dönemine göre %29,92 ile en düşük artışı yaşayan kalem ulaştırma olmuştur.

KKTC Bütçe Gelişmeleri

2024 mali yılının üçüncü çeyreğinde bütçe gelirleri 20.026,8 milyon TL, bütçe giderleri ise 20.883,7 milyon TL olarak gerçekleşti. 2023 yılının üçüncü çeyreğinde 1.586,8 milyon TL fazla veren bütçe, 2024 yılının aynı döneminde 856,9 milyon TL açık verdi. 2024 yılı ilk dokuz ayında bütçe gelirleri toplamı, önceki yılın aynı dönemine göre %102,9 artış göstererek 49.352,2 milyon TL seviyesine, bütçe giderleri ise %134,1 artış göstererek 53.729,4 milyon TL seviyesine yükseldi.

İlk dokuz aylık bütçe açığı 4.377,2 milyon TL olarak gerçekleşti.

Bu bütçe açığında, Taşınmaz Mal Komisyonu kararları doğrultusunda yapılan ödemelerin, önceki yıla göre önemli bir artış göstererek 2,9 milyar TL’ye ulaşmasının da etkisi oldu. 2024 yılının üçüncü çeyreği içerisinde Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) ihracı yoluyla toplam 203,7 milyon TL borçlanıldı, 293,8 milyon TL DİBS geri ödemesi yapıldı ve bu durum net olarak 90,1 milyon TL borç geri ödemesi sağladı.

Söz konusu borçlanmaların 136,2 milyon TL’si Toprak Ürünleri Kurumu (TÜK) için, 67,5 milyon TL’si Cypfruvex İşletmecilik Ltd. için gerçekleştirildi.

2024 yılı üçüncü çeyreğinde Merkez Bankası tarafından Maliye Bakanlığı’na 473,1 milyon TL tutarında kısa vadeli avans kullandırıldı.

DİBS ve KVA yolu ile oluşan toplam iç borç stoku, 2023 yılsonunda 865,5 milyon TL iken, 2024 yılı üçüncü çeyreği sonunda 5.983,4 milyon TL seviyesine ulaştı.