ABD ve Rus Heyetlerinin Tarihi Görüşmesi: Ukrayna Savaşı ve İlişkilerin Normalleşmesi

ABD ve Rus Heyetlerinin Tarihi Görüşmesi

ABD ve Rusya heyetleri, ikili ilişkileri normalleştirme ve Ukrayna’daki savaşı sona erdirme amacıyla bir araya geldi.

TASS haber ajansının aktardığına göre, bu önemli toplantı, ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği telefon görüşmesinin ardından Suudi Arabistan’ın Riyad kentinde yapıldı.

Toplantı, yaklaşık 4,5 saat sürdü.

Görüşmelerde Rus heyetinde; Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov ve Rusya Doğrudan Yatırım Fonu Başkanı Kiril Dmitriyev yer aldı.

ABD heyetinde ise; ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ve Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff bulunmaktaydı.

“Ukrayna Savaşı’nda Kalıcı Bir Son Olmalı”

Toplantının ardından ABD tarafı, iki tarafın da ihtilaflı konuları ele almak için ortak bir istişare mekanizması kurulması yönünde anlaştığını duyurdu.

ABD Dışişleri Bakanlığı, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın en kısa sürede sona erdirilmesi için üst düzey ekiplerin atanması hususunda da anlaşmaya varıldığını bildirdi.

Bakan Rubio, iki tarafın karşılıklı jeopolitik çıkarlar ve yatırım fırsatları konusunda işbirliği yapma kararı aldığını ifade etti.

Rubio, Rus tarafıyla 4 temel ilke üzerinde anlaştıklarını belirterek, “Ukrayna Savaşı’nda kalıcı bir son olmalı” dedi.

Ayrıca, Başkan Trump’ın hızlı bir şekilde harekete geçmek için motive olduğunu vurguladı ve bölgesel güvenlik garantileriyle ilgili müzakerelerin yapılacağını belirtti. “Avrupa’da devam eden bir ‘sonsuz savaş’ Trump için kabul edilemez,” diyen Rubio, “Bugünkü görüşme, uzun bir sürecin ilk ve zor bir adımıydı.

Kimseyi dışlamıyoruz.

Bir noktada Avrupa Birliği de sürece dahil olacak,” şeklinde konuştu.

“NATO’nun Genişlemesi Egemenliğimize Doğrudan Bir Tehdit”

Görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında Lavrov, Suudi Arabistan’a ev sahipliği için teşekkür etti. İki tarafın da birbirini dinleyerek verimli bir görüşme gerçekleştirdiğini belirten Lavrov, mümkün olan en kısa sürede elçi atama konusunda anlaştıklarını açıkladı.

Lavrov, “Bugün meslektaşlarımıza, Başkan Putin’in defalarca vurguladığı gerçeği açıkladık: NATO’nun genişlemesi, Ukrayna’nın Kuzey Atlantik İttifakı’na katılması, Rusya Federasyonu’nun çıkarlarına doğrudan bir tehdit ve egemenliğimize karşı bir tehdit oluşturmaktadır,” dedi.

Heyetler Görüşmelere Devam Edecek

Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov, toplantının sona erdiğini belirterek, iki ülke heyetlerinin Ukrayna konusunda ilerleyen zamanlarda görüşmeye devam edeceğini ifade etti.

Uşakov, Putin ile Trump arasında gelecek hafta bir görüşme yapılma ihtimalinin düşük olduğunu belirterek, “İki ülke heyetleri arasında yakın çalışmalar yapılması gerekiyor.

Biz buna hazırız, ancak liderlerin görüşmesine ilişkin bir tarih vermek henüz zor,” dedi.

Uşakov, müzakerelere katılacak Rus yetkililerin Putin tarafından belirleneceğini de sözlerine ekledi.

Görüşmelerden Önce Neler Oldu?

Üst düzey Amerikalı ve Rus yetkililer, Başkan Trump’ın Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek için çabaladığı ve Kremlin’in Washington ile daha sıcak ilişkiler aradığı bir dönemde, Salı günü Suudi Arabistan’da en az üç yıldır iki ülke arasındaki en kapsamlı müzakereler için bir araya geldi.

Rus yetkililer, ABD ile “normalleşme” arayışında olacaklarını ve büyük Amerikan petrol şirketlerinin Rusya’ya geri dönme olasılığını bile öne sürdüler.

Ukrayna ve Avrupa, Trump’ın Rusya’nın lehine bir barış anlaşması zorlamaya çalışabileceği korkusuyla bu görüşmeleri derin bir endişeyle izliyordu.

Trump’ın Putin ile yaptığı uzun telefon görüşmesinden bir hafta sonra gerçekleşen toplantı, öğle namazı için kısa bir süre ertelendi ve ardından devam etti.

“Birlikte Çalışarak Büyük Faydalar Elde Edeceğiz”

Trump, iki liderin ABD ve Rusya’nın “bir gün birlikte çalışarak elde edecekleri” “büyük faydadan” bahsettiklerini ve Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek için “hemen müzakerelere başlamayı” kabul ettiklerini söyledi.

ABD heyeti, Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun liderliğinde, Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Waltz ve Trump’ın Ortadoğu elçisi Steve Witkoff’un katılımıyla toplandı.

Güveni Yeniden İnşa Etmek

Heyet, Riyad’daki Diriyah Sarayı’nda Rusya Dışişleri Bakanı Sergey V.

Lavrov ve Putin’in dış politika danışmanı Yuriy Uşakov ile bir araya geldi.

Rusya’nın Doğrudan Yatırım Fonu Başkanı Kirill Dmitriev’in günün ilerleyen saatlerinde görüşmelere katılması bekleniyordu.

Uşakov, Riyad’a indikten sonra gazetecilere görüşmelerin amacının “Rusya ve Washington arasındaki ilişkinin gerçek bir normalleşmesini başlatmak” olduğunu ifade etti.

Dmitriev, görüşmeler öncesinde yaptığı açıklamada, “iletişimi yeniden kurmak, güveni yeniden inşa etmek, başarıyı yeniden inşa etmek” için ABD ile ekonomik işbirliğini yeniden başlatmaya çalışacaklarını belirtti.

Ayrıca, “ABD’li petrol devleri Rusya’da çok başarılı işler yaptı,” diyerek ülkelerin ticari bağlarını nasıl yeniden kurabileceklerine dair bir örnek verdi. “Bir noktada geri döneceklerine inanıyoruz, çünkü Rusya’nın onlara doğal kaynaklarına erişim için verdiği fırsatlardan neden vazgeçsinler ki?” şeklinde konuştu.

Enerji, Görüşülen Konular Arasında

Exxon Mobil gibi önde gelen Batılı petrol şirketleri, Putin’in 2022’de Ukrayna’ya yönelik tam ölçekli işgali sonrası Rusya’dan çekilmek zorunda kalmıştı.

Hem Trump hem de Kremlin, enerji ve ekonomik bağların, Putin ile Trump arasındaki görüşmenin konuları arasında yer aldığını bildirdi.

Rus yorumcular, Trump yönetimiyle yapılacak görüşmelerin ve Ukrayna’da bir barış anlaşmasının, Biden yönetimi tarafından Moskova’ya uygulanan ağır yaptırımların kaldırılmasının yolunu açabileceğini umuyorlar.

Salı günkü görüşmeler, Putin’in 2022’deki işgalinin ardından üst düzey Amerikan ve Rus yetkililerinin şahsen bir araya geldiği ilk sefer olarak kaydedildi.

Rubio, Pazar günü CBS’de yayınlanan “Face the Nation” programında “Burada barışa doğru ilerleme olasılığı varsa, Ruslarla konuşmamız gerekecek,” demişti.

Ancak Avrupa ve Ukrayna’da Salı günü planlanan görüşmelerin haberi kafa karışıklığı ve endişeyle karşılandı.

Rubio, görüşmeleri ön hazırlık olarak nitelendirirken, Avrupa’da Trump’ın Rusya’ya yaklaşımının ABD’nin müttefikleriyle koordine edilmediği yönünde yaygın eleştiriler vardı.

Ukraynalı yetkililer, kendi katılımları olmadan müzakere edilen ülkeleriyle ilgili herhangi bir anlaşmayı reddedeceklerini açıkladı.

“Zelensky: Biz Olmadan Yapılan Hiçbir Anlaşmayı Kabul Etmeyiz”

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky, “Bizim hakkımızda bizim olmadan yapılan hiçbir anlaşmayı kabul edemeyiz” dedi.

Zelensky, bu hafta Körfez bölgesindeydi ve burada birkaç ülke, Ukrayna savaşında arabulucu rolü oynamak için Moskova, Kiev ve Batı ile ilişkilerini kullanmaya çalıştı.

Pazartesi günü Zelensky, esir değişimi ve Ukraynalı çocukların Rusya’dan geri dönüşü hakkında görüşmek üzere Birleşik Arap Emirlikleri’ndeydi.

Salı günü ise Türkiye’nin başkenti Ankara’da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya gelecekti.

Ukraynalı yetkililer, Zelensky’nin bu hafta Suudi Arabistan’da olacağını ancak Ukrayna’nın ABD-Rusya görüşmelerine davet edilmediğini belirtti.

Kremlin dış politika danışmanı Uşakov, Ukraynalılarla üçlü bir toplantı için plan olmadığını söyleyerek, “Buraya Amerikalı meslektaşlarımızla müzakereler yapmak için geldik,” dedi.

Suudi Arabistan’a Prestij

Suudi Arabistan’ın fiili yöneticisi Veliaht Prens Muhammed bin Selman için bu görüşmelere ev sahipliği yapmak, Orta Doğu’nun ötesinde bir etkiye sahip küresel bir lider olarak statüsünü pekiştirmek için büyük bir fırsat sundu.

Suudiler, Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında, Amerikalılar ve Rusları “Krallığın dünyadaki güvenliği ve barışı artırma çabalarının bir parçası olarak” karşıladıklarını belirtti.

Orta Doğu’daki diğer ülkeler gibi Suudi Arabistan da Ukrayna savaşında taraf olmaktan kaçındı, Rusya ile yakın bağlar kurarken Ukrayna’ya insani yardım gönderdi.

Geçtiğimiz Haziran ayında İsviçre’de Rusya’yı dışlayan bir Ukrayna barış konferansı düzenlendiğinde, Suudi Arabistan ve komşu Birleşik Arap Emirlikleri nihai ortak bildiriyi imzalamayı reddetti.

Salı günü, iki üst düzey Suudi yetkili – Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Musaed el-Aiban – toplantının başında Amerikalı ve Rus yetkililerle birlikte masaya oturdu.