KKTC’de Bebek Ölüm Oranları Artıyor: Uzmanlar Uyarıyor

Ülkemizde Bebek Ölüm Oranları Artıyor

2019 yılında 8 bebek ölümü kayıtlara geçerken, 2023 yılında bu rakam 16’ya yükseldi. Kıbrıs Türk Pediatri Kurumu Başkanı Dr.

Ayşe Sayılı Erenel, bu durumu değerlendirdi ve kalıcı, etkili politikaların geliştirilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Bebek Ölüm Hızı Binde 4.4… Dr.

Erenel, gelişmiş ülkelerde bebek ölüm hızının bin canlı doğumda 3’ten az olması beklenirken, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) bu oranın 2023 yılı itibarıyla binde 4.4 seviyesine yükseldiğini belirtti.

Erenel, “Bu durum, ülkemizin kendi standartlarının gerisinde kalmaya başladığını göstermektedir.” dedi.

Hamilelik Takip Sistemleri Güçlendirilmelidir… Dr.

Erenel, KKTC’de hamilelik takip sistemlerinin güçlendirilmesi ve tüm gebelere ulaşılması gerektiğini ifade ederek, riskli gebeliklerin erken tespit edilerek uzman ekipler tarafından takip altına alınmasının ve normal doğum oranlarını artıracak teşviklerin uygulanmasının önemine dikkat çekti.

Cemre CEMALİ Doğumdan sonraki ilk 30 gün içinde gerçekleşen kayıplar, yenidoğan ölümleri olarak adlandırılırken; bir yaş altındaki ölümler ise “bebek ölümleri” olarak kayıtlara geçmektedir. İstatistik Kurumu verilerine göre; ülkemizde 2019-2023 yıllarını kapsayan 5 yıllık süreçte 1 yaşın altında 77 bebek hayatını kaybetmiştir.

Yıllar bazında bakıldığında ise:

• 2019 yılında 8 bebek,
• 2020 yılında 14 bebek,
• 2021 yılında 26 bebek,
• 2022 yılında 13 bebek,
• 2023 yılında ise 16 bebek yaşamını yitirmiştir.

Konu ile ilgili KIBRIS’a değerlendirmelerde bulunan Kıbrıs Türk Pediatri Kurumu Başkanı Dr.

Ayşe Sayılı Erenel, çocuk hekimleri olarak gözlemlerinin bebek ölümlerinde bir artış olmadığı yönünde olduğunu ifade ederek, “Bütünüyle bakıldığında rakamsal artışların iyi anlaşılması ve olası risklerin önlenmesi için yapısal değişikliklere ve uzun vadeli reformlara ihtiyaç duyulmaktadır.” dedi.

“77 Bebek Ölümü Kaydedildi” Dr.

Erenel, bebek ölümlerinin sadece bir ülkenin sağlık sisteminin etkinliğini değil, aynı zamanda sosyo-ekonomik koşulları ve halk sağlığı politikalarının başarısını da yansıttığını belirtti.

Kıbrıs Türk Pediatri Kurumu Başkanı Dr.

Ayşe Sayılı Erenel, doğumdan sonraki ilk 30 gün içinde gerçekleşen kayıpların yenidoğan ölümlerini kapsadığını, yenidoğan ölümlerinin en yaygın nedenlerinin ise prematüre doğum, konjenital anomaliler ve doğum sırasında yaşanan komplikasyonlar olduğunu açıkladı. İstatistik Kurumu verilerine göre, ülkemizde 2019-2023 yılları arasında toplam 77 bebek ölümünün kaydedildiğini söyleyen Erenel, Kıbrıs Türk Pediatri Kurumu olarak bu verileri yakından takip ettiklerini ifade etti.

Erenel, 2019 yılı itibarıyla binde 2.67 olan bebek ölüm hızının gelişmiş ülkeler seviyesinde kabul edilebilir bir oran olduğunu, ancak bu ölümlerin büyük bir kısmının yenidoğan döneminde yaşandığını vurguladı. “Özellikle yenidoğan dönemi ölümleri incelenirken bebeklerin doğum haftaları ve doğum ağırlıkları önem kazanmaktadır. Çünkü bu dönem prematüre doğumların bebek kayıplarında önemli bir etken olduğu bilinmektedir.” dedi.

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre fetal yaşayabilirlik için tek bir tanım olmadığını belirten Erenel, 23-24 hafta arası ve 500 gram altı doğan bebekler için viabilite denilen hayatta kalabilme olasılığının oldukça düşük olduğunu kaydetti.

Aksi takdirde yapılacak istatistiklerdeki yenidoğan ölümlerinin yanıltıcı olabileceği uyarısında bulundu.

Erenel, tüp bebek tedavileri ve yardımcı üreme teknikleri sonucu oluşan çoğul gebeliklerin riskli hamilelik oranlarını artırarak bu ölümlerin artmasında rol oynayabileceğini ifade etti.

“2021’deki Yükselişin Nedeni Pandemi” Erenel, bebek ölümlerinin özellikle 2021 yılında zirve yapmasının pandeminin etkisiyle sağlık sisteminde aksaklıklar yaşandığını gösterdiğini vurgulayarak, sonraki yıllara ilişkin bebek ölümleri ile ilgili şu değerlendirmede bulundu: “2023 yılında bebek ölümlerinde tekrar artış yaşanması, sorunun sadece pandemiye bağlı olmadığını ve yapısal eksikliklerin devam ettiğini göstermektedir.

Burada artış gösteren rakamlar küçük izlenimi vermekle birlikte, yıllık artış hızlarının yüzde 85 civarında olması, bizler için düşündürücü rakamlardır.

Artış oranları küçük gibi görünse de yıllık artış hızları dikkate alındığında, sorunun çözülmemesi durumunda bu oranın hızla yükselebileceği endişesi taşımaktadır.”

Bebek Ölümlerinin Temel Nedenleri Kıbrıs Türk Pediatri Kurumu Başkanı Dr.

Ayşe Sayılı Erenel, bebek ölümlerinin büyük bir kısmının önlenebilir nedenlerden kaynaklandığını vurgulayarak, bebek ölümlerinin temel nedenlerini şöyle açıkladı:

• Anne sağlığının yetersiz desteklenmesi; bu durum beslenme eksiklikleri, kronik hastalıklar ve yetersiz sağlık hizmetlerini içerebilir.
• Gebelik takip eksiklikleri, riskli gebeliklerin zamanında tespit edilememesi.
• Sezaryen oranlarının gereğinden fazla yüksek olması ve normal doğum oranlarının düşüklüğü.
• Sezaryene bağlı komplikasyonlar.
• Riskli gebeliklerin yeterli donanıma sahip hastanelerde gerçekleşmemesi.
• Sağlık hizmetlerine erişimde yaşanan aksaklıklar, kırsal kesimde doğum öncesi bakım eksiklikleri.

“Kalıcı ve Etkili Politikalar Geliştirilmeli” Erenel, bebek ölümlerinin azaltılması için geçici çözümler yerine kalıcı ve sürekliliği olan politikalar geliştirilmesinin önemini vurgulayarak, bunun için ilk olarak hamilelik takip sistemlerinin güçlendirilmesi ve tüm gebelere ulaşılması gerektiğini belirtti.

Ardından, riskli gebeliklerin erken tespit edilerek uzman ekipler tarafından yakın izlem altına alınması gerektiğini kaydeden Erenel, “Normal doğum oranlarını artıracak teşvikler uygulanmalı, gereksiz sezaryenlerin önüne geçilmelidir.” dedi.

Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinin arttırılması ve donanımlarının iyileştirilmesinin de önem taşıdığını belirten Erenel, bebek sağlığı konusunda ebeveynlere yönelik bilinçlendirme programlarının yaygınlaştırılması gerektiğini ifade etti.

“Bebek Ölümleri Önlenebilir” KKTC’deki bebek ölümlerinin, yalnızca pandemiye bağlanamayacak kadar karmaşık bir sorun olduğunu söyleyen Erenel, bununla ilgili şu değerlendirmede bulundu: “Şu aşamada çocuk hekimleri olarak gözlemimiz, bebek ölümlerinde bir artış olmadığı yönündedir.

Ancak bütünüyle bakıldığında rakamsal artışların iyice anlaşılması ve olası risklerin önlenmesi için yapısal değişikliklere ve uzun vadeli reformlara ihtiyaç duyulmaktadır.

Bebek ölümlerinin azaltılması, yalnızca sağlık sistemini güçlendirmekle değil, aynı zamanda toplumun tüm kesimlerine yönelik bilinçli ve sürdürülebilir politikalarla mümkün olacaktır.

Kalıcı çözümlerle bu sorunun önüne geçilebilir ve her bir bebek için daha sağlıklı bir gelecek inşa edilebilir.”