Cenevre Kıbrıs Zirvesi: Sonuçlar ve Beklentiler

Cenevre’de Kıbrıs Zirvesinin Sonuçları

Cenevre’de gerçekleştirilen Kıbrıs zirvesi sona erdi.

Zirvenin sonuçları, Türk tarafının önceden belirlediği “iş birliği çerçevesi” doğrultusunda şekillendi.

Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın söylemleri, beklenildiği gibi kabul görürken, Rum Lider Nikos Hristodulidis’in görüşleri sonuç bildirgesinde yer almadı.

Bu durumu daha iyi anlamak için öncelikle Cumhurbaşkanı Tatar ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Cenevre’ye giderken ne söylediğine bakalım:

• “Biz egemen eşitliğimiz kabul görmediği sürece müzakere masasına oturmayız.

  Görüşmeden kaçmıyoruz, çözüm istiyoruz; ama ortak zemin mademki yok, o zaman iki devletin iş birliğine yönelik açılımlara imza atılmasını bekliyoruz.”

Cümleler bire bir aynı olmasa da beklenti oldukça netti.

Peki, Rum lider zirveye giderken ne demişti? Şöyle bir ifadede bulunmuştu:

• “Müzakereler Crans Montana’da kaldığı yerden başlamalıdır.

  Bunun olmaması durumunda bu zirve başarısız sayılır.”

Yazının ana fikrini ortaya koymadan önce, BM Genel Sekreteri Guterres’in Cenevre zirvesi sonucunda yaptığı açıklamalara da göz atalım.

Guterres, aşağıdaki başlıkları vurguladı:

• Yeni 4 kapının açılması
• Ara bölgeye solar enerji sistemi kurulması
• Mayınların temizlenmesi
• Gençlik Teknik Komitesi kurulması
• Çevre ve iklim konusunda birlikte hareket etme
• Mezarlıkların restorasyonunun yapılması

Bu başlıkların yanı sıra, BM adına tarafları yakınlaştırmak amacıyla yeni bir Kıbrıs Kişisel Temsilcisi atanması kararı da alındı.

Guterres’in belirleyeceği bu yeni kişisel özel temsilci, taraflar arasında “kapsamlı bir çözüm için ortak zemin var mı yok mu” gibi bir sorgulama yapmak yerine, güven yaratıcı önlemler konusunda taraflara yardımcı olma noktasında önemli bir görev üstlenecek.

Ayrıca, açıklamanın en önemli noktalarından biri de, tarafların temmuz ayı sonunda yeniden bir zirvede bir araya gelmeleri kararıdır. İşte bu noktada, Rum Lider Nikos Hristodulidis için bir samimiyet testi süreci başlamış oluyor.

Zira BM’nin liderlerle ve anavatanlarla uzlaşı çerçevesinde belirlediği 6 maddede ilerleme sağlanması için çaba sarf edilmesi bekleniyor.

Peki, Rum lider adaya döndükten sonra bu adımları atar mı? İşte asıl cevaplanması gereken soru bu.

Bana göre, bu adımları atmamak için elinden geleni yapacak ve girdiği bu samimiyet testini geçemeyip sınıfta kalacak.

Zira geçmişteki tavırları, bu konuda karnesinin kırıklarla dolu olduğunu gösteriyor.

New York’ta Genel Sekreter ile görüşen iki lider, Kıbrıs’ta yeni kapılar açılması konusunda fikir birliğine varmıştı; ancak sonrasında Rum lider, yeni bir kapı açılmasını istemediği için sınır kapısı açılması yerine transit geçişler yapılmasını önermişti.

Hatta, sınır kapısı açılması için yapılacak uğraşlara özlü müzakere konularını da ekleyerek, “ya tüm önerileri kabul edersiniz ya da hiçbir adım atmam” diyerek durumu zorlaştırmıştı.

Rum liderin bu tavrı, yeni bir kapı açılmasını engellemişti. Şimdi ise hem sınır kapısının açılması için çalışma sözü veriyor hem de iki tarafın da faydasına olan diğer konularda açılımlar yapacağına dair taahhütlerde bulunuyor.

Ancak masada hiçbir şeye “hayır” demeyen Rum lider, adaya döndüğünde bu açılımları gerçekleştirmiyor.

Bu nedenle, bu tiyatroyu bir kez daha oynayacağına inanıyorum.

Fakat yine de umut en son ölürmüş!

Belki de aniden Rum liderin başına bir taş düşer ve bu noktada açılımlara imza atar.

Aksi takdirde, temmuz ayının sonunda bir zirve toplanması bile tehlikeye girebilir.

Bekleyip göreceğiz!