Dijital Bağımlılık ve Çocuk Gelişimi: Uzmanlardan Öneriler

Dijital Bağımlılık ve Çocukların Gelişimi Üzerine Öneriler

Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr.

Erdem Beyoğlu ile Psikolog Süreyya Geylan Gürdal, günümüzde hızla artan “dijital bağımlılık” konusuna dair önemli uyarılarda ve önerilerde bulundu.

Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) muhabirine konuşan uzmanlar, çocukların dijital cihazlarla olan ilişkilerinin nasıl yönetilmesi gerektiği konusunda aileleri bilgilendirdi.

Dr.

Beyoğlu, ekran maruziyetinin çocukların fiziksel, iletişimsel ve duygusal gelişimleri üzerindeki etkilerini vurgularken, ekran kullanım süreleriyle ilgili bazı tavsiyelerde bulundu.

Ayrıca, karne hediyeleri hakkında da görüşlerini paylaşarak, “pahada hafif, geçirilen vakitte ağır” hediye önerisinde bulundu; pahalı hediyeler yerine ailecek birlikte geçirilen zamanın daha değerli olduğunu belirtti.

Milli Eğitim Bakanlığı Psikolojik Danışma, Rehberlik ve Araştırma Şubesi Sorumlusu Psikolog Süreyya Geylan Gürdal, çocuklara ekran sınırlaması getirilmesi gerektiğini, ancak bunun yanında çocukların keyifli vakit geçirebileceği alternatif aktivitelerin de planlanmasının önemine dikkat çekti.

Dr.

Beyoğlu’nun Görüşleri

Dr.

Erdem Beyoğlu, dijital bağımlılık olarak tanımlanabilecek bir durumun mevcut olmadığını, fakat bu konunun “araştırılmaya değer bir tablo” oluşturduğunu belirtti.

Ekran başında uzun süre kalmanın çocuklarda çeşitli olumsuz belirtilere yol açtığını ifade etti.

Bu belirtiler arasında, ekran olmadığı zamanlarda sinirlenme, içe kapanma, huzursuzluk ve gerginlik gibi durumlar yer alıyor.

Ekran süresini başkalarına çarpıtarak anlatma gibi davranışlar da gözlemlendi.

Uzun süre ekrana maruz kalmanın çocuk üzerindeki etkilerine de değinen Beyoğlu, şunları kaydetti:

• Dil Gelişimi: Sürekli ekran maruziyeti, çocukların dil gelişimini olumsuz etkiliyor.

  Küçük yaş gruplarındaki çocuklarda kelime hazineleri ciddi anlamda zayıflıyor.

• İletişim Becerileri: Çocuklar kendilerini daha az kelimeyle ifade edebiliyor ve bu durum sosyal ilişkilerini zayıflatıyor.
• Fiziksel Gelişim: Uzun süreli ekran kullanımı, çocukların kas-iskelet sistemlerinde bozulmalara, ağrılara ve duruş bozukluklarına yol açabiliyor.
• Duygusal Gelişim: Çocuklar daha içe kapanık, empati kurma yeteneğinden uzak ve yalnız bireyler haline gelebiliyor.

Beyoğlu, hem kız hem de erkek çocuklarının oyunlara karşı bağımlılık geliştirdiğini ve özellikle bebek giydirme oyunlarının kız çocukları arasında popüler olduğunu da vurguladı.

Pandeminin Etkileri

Pandemi sürecinin dijital bağımlılık üzerindeki etkilerini değerlendiren Beyoğlu, çocukların zihinsel ve fiziksel gelişimlerinin olumsuz yönde etkilendiğini ifade etti.

Eğitim sisteminin değişmesiyle birlikte çocukların cep telefonları ve tabletlerle daha fazla haşır neşir olmaya başladığını belirtti. “Pandemi ile birlikte akademik gelişimler de bozuldu. Öğrenciler temel matematik bilgilerini unutmaya başladı.” diyerek durumu özetledi.

Öneriler ve Aktivitelerin Önemi

Dijital bağımlılığın bir sorun olduğunu vurgulayan Dr.

Beyoğlu, ailelerin bu konuda bilinçlenmesi gerektiğini ifade etti. Çocukların yaşlarına göre ekran kullanım sürelerini düzenlemek önemlidir:

• 0-3 yaş: Ekran kullanımı önerilmez.
• 3-6 yaş: Günde yarım saat.
• İlkokul Çağı: Günde bir saat.
• Ortaokul Çağı: Günde iki saat.

Beyoğlu, “Hiçbir çocuk jimnastik yaparken ‘Ben YouTube’a girmek istiyorum.’ demez.

Aktiviteler arttıkça, çocukların ekran süreleri de doğal olarak sınırlanmış olur.” dedi.

Bu nedenle ailelerin, ekran sürelerini kısıtlarken yerine koyabilecekleri alternatif aktiviteler planlamaları gerektiğini vurguladı.

3/6/9/12 Kuralı

Beyoğlu, “3/6/9/12 kuralı” olarak bilinen yöntemi önerdi:

• 3 yaşından önce ekranla karşılaşmaması.
• 6 yaşından önce çocuğun kendine ait oyun konsolu ve teknolojik cihazının olmaması.
• 9 yaşından önce tek başına internet kullanımının olmaması.
• 12 yaşından önce sosyal medya kullanmaması.

Karne Hediyeleri Üzerine Tavsiyeler

Karne hediyeleri konusunda da önemli tavsiyelerde bulunan Dr.

Beyoğlu, hediyelerin “pahada hafif, geçirilen vakitte ağır” olması gerektiğini belirtti. “Anne-babalar bazen karne hediyelerinde aşırıya kaçma eğilimindedir. Önemli olan, birlikte geçirdikleri zamandır.” diyerek alternatif etkinliklerin önemini vurguladı.

Psikolog Süreyya Geylan Gürdal’ın Görüşleri

Psikolog Süreyya Geylan Gürdal, dijital bağımlılığın getirdiği sorunlara dikkat çekti.

Ekran kullanım süresinin artmasının uyku, iştah, duruş bozuklukları, kilo alma ve ders başarısında düşme gibi olumsuz sonuçlar doğurabileceğini belirtti. “Pandemi dönemi, çocukların ekrana maruziyetini artırdı.” dedi.

Gürdal, ailelerin çocuklarına ekran sınırlaması getirmeleri gerektiğini, ancak bu sınırlamaların yanında keyifli aktivitelerin de planlanması gerektiğini ifade etti. “Çocuklar faydalı uygulamalara yönlendirilmeli, koruyucu programlar yüklenmeli ve farklı aktivitelere teşvik edilmelidir.” dedi.

Ayrıca, telefonların ödül ve ceza olarak kullanılmaması gerektiğini vurgulayan Gürdal, bu durumun ekranın daha cazip hale gelmesine yol açacağını belirtti. “Aileler de uzun süre telefon kullanıyor, bu yüzden ebeveynler çocukları için rol model olmalıdır.” diyerek sözlerini tamamladı.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın bu konudaki bilinçlendirme çalışmalarını sürdürdüğünü belirten Gürdal, “Okullarda rehber öğretmenler ve akademik uzmanlar tarafından eğitimler veriliyor.” dedi.

Sonuç olarak, çocukların dijital dünyayla olan ilişkilerini sağlıklı bir şekilde yönetmek, ailelerin en önemli sorumlulukları arasında yer alıyor.