Dünya AIDS Günü ve HIV/AIDS Hakkında Bilgiler

Dünya Sağlık Örgütü, HIV/AIDS konusunda farkındalığı artırmak ve bu hastalığın etkilerine dikkat çekmek amacıyla 1 Aralık 1988 tarihini Dünya AIDS Günü olarak ilan etmiştir.

AIDS, Türkçede “İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü” anlamına gelen bir enfeksiyondur ve vücudun bağışıklık sistemine ciddi zararlar verir.

HIV pozitif olarak adlandırılan kişiler, bu virüsü taşıyan bireylerdir.

Edinilmiş immün yetmezlik sendromu (AIDS), HIV enfeksiyonunun en ileri aşamasını temsil eder ve bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla karakterizedir.

HIV virüsü, çeşitli yollarla bulaşabilmektedir.

Bu bulaşma yolları arasında:

• Korumalı olmayan cinsel ilişkiler,
• Enfekte kan ve kan ürünlerinin transfüzyonu,
• Aynı enjektörün paylaşılması ile damar içi madde kullanımı,
• Ayrıca hamilelik sırasında, doğum esnasında ya da emzirme yoluyla anneden bebeğe geçiş,
• Dövme veya piercing işlemleri sırasında kontaminasyon.

Öte yandan, HIV enfeksiyonu, HIV pozitif bireylerle aynı iş ortamında çalışmak, aynı okula gitmek, sosyal ilişkiler kurmak, sarılmak, aynı yemek araçlarını (çatal, kaşık vb.) kullanmak, ortak havuz veya tuvalet kullanmak, sivrisinek veya böcek ısırması yoluyla bulaşmaz.

Bu nedenle, HIV pozitif bireyler ile normal sosyal etkileşimde bulunmak tamamen güvenlidir.

HIV enfeksiyonunun önlenmesi mümkündür.

Korunma yöntemleri, tedavi yöntemlerinden genellikle daha etkili ve maliyet açısından daha uygundur.

Cinsel ilişki yoluyla bulaşmanın en yaygın biçimi olduğu göz önüne alındığında, bu durumun önüne geçmek için:

• Tek eşlilik yaklaşımı,
• Riskli cinsel ilişkilerde doğru kondom kullanımı.

Bu yöntem, hastalığın cinsel yolla bulaşmasına karşı en güvenli ve basit korunma yoludur. Şüpheli bir durumla karşılaşıldığında, zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak ve test yaptırmak önemlidir.

Türkiye’de, kan ve kan ürünleri aracılığıyla bulaşmanın önlenmesi amacıyla, tüm kan ve kan ürünleri HIV yönünden test edilmektedir.

Ayrıca, organ ve doku nakilleri öncesinde de gerekli testler yapılmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, HIV, bugüne kadar yaklaşık 42,3 milyon kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur. 2023 yılı itibarıyla tahminen 39,9 milyon HIV pozitif birey bulunmaktadır. 2023’de ise 630.000 kişi HIV ile ilişkili nedenlerden yaşamını yitirmiş ve 1,3 milyon kişi HIV enfeksiyonuna yakalanmıştır.

Ülkemizde ise 01 Ocak – 30 Kasım 2024 tarihleri arasında toplam 24 kişide HIV pozitif saptanmıştır.

Bu rakamın 13‘ü Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) vatandaşıdır.

Kadın – erkek ayrımına bakıldığında, KKTC vatandaşlarının tümü erkeklerden oluşurken, diğer hastaların 1’i kadın, 10’u erkek olarak kaydedilmiştir.

HIV testi, ülkemizdeki tüm devlet hastanelerinde yapılabilmektedir.

Tek gereken, enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurmaktır.

Bulaşıcı hastalıkların ihbarı ve bildirim sistemine göre, HIV/AIDS vakalarının bildirimi zorunludur.

Teşhis konulan hastaların bildirimleri ise isim belirtilmeden, kod kullanarak yapılmaktadır.

Erken dönemde ilaç tedavisine başlayan HIV pozitif bireyler, hastalık gelişmeden yaşamlarına sağlıklı bir şekilde devam edebilirler.