Elektrik Dağıtım Sektöründe Dönüşüm ve Gelecek Hedefleri

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (Elder) tarafından düzenlenen 15.

Sektör Toplantısı’nda önemli açıklamalarda bulundu.

Bayraktar, dünya genelinde elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı ve perakende hizmetlerinde köklü değişimlerin yaşandığını belirterek, hem kamu hem de özel sektörün ortak hedefinin elektrik dağıtım sektörünün kaliteli ve uluslararası standartlarda hizmet sunması gerektiğinin altını çizdi.

Ayrıca, vatandaşların bu hizmetten memnuniyetinin artırılmasının öncelikli hedeflerden biri olduğunu vurguladı.

Bakan Bayraktar, “Üretimde büyük değişimler yaşanırken, tüketiciler artık üretici konumuna geçiyor.

Dijitalleşme, birçok fırsatın yanı sıra siber riskler gibi yeni tehditleri de beraberinde getiriyor.

Bu nedenle eski yaklaşımlarla hizmet sunmayı bekleyemeyiz. 2026-2030 yıllarını kapsayacak yeni tarife dönemi için daha farklı bir perspektifle yaklaşacağız. 2025, yeni bir elektrik dağıtım ve perakende piyasa mimarisi tasarlayacağımız, mevcut durumu gözden geçirip cesur kararlar alacağımız bir yıl olacak” ifadelerini kullandı.

Talep artışının yanı sıra tüketicilerin rollerinin de değiştiğini belirten Bayraktar, “Yenilenebilir enerjinin, fabrikalarımızı, iş yerlerimizi ve evlerimizi üretici konumuna getirmesi, merkezi elektrik üretim tesislerine küçük kesintili kaynakların eklenmesi, yeni bir bakış açısını zorunlu hale getiriyor” dedi.

Özelleştirme sonrası dağıtım altyapısında kayda değer bir yenilik ve genişleme sürecinin yaşandığını vurgulayan Bayraktar, 2009’dan bu yana özel sektör eliyle toplam 20 milyar dolarlık yatırım yapıldığını aktardı.

Abone sayısının 32,2 milyondan 50,3 milyona çıktığını ve abone başına yapılan yatırımın 13 dolardan 34 dolara yükseldiğini kaydetti.

Ayrıca, 947 bin kilometre olan dağıtım hatlarının bu süre zarfında 1,4 milyon kilometreye ulaştığını belirtti.

Türkiye genelindeki teknik ve ticari kayıp oranlarının, %20’lerden %9,4’e gerilediğini ifade etti. Özellikle en yüksek kaybın yaşandığı dağıtım bölgelerinden birinde, 2009’da %73 olan kayıp oranının bugün %43’e, diğer bir bölgede ise %56’dan %32’ye düştüğünü dile getirdi.

Bayraktar, bu gelişmelerin yanı sıra vatandaşların elektrik hizmetlerinden memnuniyet beklentilerinin de değiştiğini sözlerine ekledi.

Mevzuatta Önemli Düzenlemeler

Dağıtım şirketlerinin, 2021-2025 dönemi için yaklaşık 70 milyar liralık onaylı bir yatırım planı bulunduğunu hatırlatan Bayraktar, bu dönemin ilk dört yılındaki toplam yatırımın 55 milyar lira olarak gerçekleştiğini söyledi.

Ayrıca, bu yıl için 13 milyar liralık bir yatırım planlandığını belirtti.

Dağıtım ağı uzunluğu ve trafo sayısında önemli artışlar kaydedildiğini, kayıp-kaçak oranlarının daha da aşağı çekilmesi için yatırımların devreye alınması gerektiğini vurguladı.

Dağıtım şirketleri tarafından sunulan hizmetlerin iyileştirilmesine yönelik mevzuatta önemli düzenlemeler yapıldığını ifade eden Bayraktar, “Belirlenen eşik değerlerden daha kötü hizmet sunulan vatandaşlarımıza tazminat ödenmesi yükümlülüğü getirdik.

Ayrıca, şirketin faaliyet gösterdiği bölgedeki performansına bağlı olarak ödül ve ceza mekanizmalarını devreye aldık.

Tedarik sürekliliği ve teknik kalite yükümlülüklerinin izlenmesine olanak tanıyan akıllı sayaçların kullanımına yönelik değişiklikler yaptık.

Kalite Faktörü uygulaması kapsamında, 2021 yılı değerlendirmeleri sonucunda 2 şirkete 53 milyon 559 bin 435 lira ilave gelir, 19 şirkete ise toplam 280 milyon 433 bin 996 lira ceza uygulandı.

Yaşanan kesintiler nedeniyle dağıtım şirketlerinin vatandaşlarımıza karşı 2021’de yaklaşık 264 milyon, 2022’de 370 milyon ve 2023’te de 217 milyon liralık tazminat yükümlülüğü oluştu” şeklinde konuştu.

Elektrik Ticaretinde Merkez Ülke Olma Hedefi

Bakan Bayraktar, Milli Enerji ve Maden Politikası doğrultusunda yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının önceliklendirildiğini belirterek, 2024 yılı itibarıyla yerli ve yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminin %60’lara ulaşacağını açıkladı.

Türkiye’nin elektrik talebinin 2035 yılında en az 510 milyar kilovatsaat olmasının öngörüldüğünü vurgulayan Bayraktar, bu noktada yenilenebilir enerji kaynaklarının kritik bir öneme sahip olduğunu ifade etti. “Önümüzdeki 11 yıl içinde, 2035’e kadar rüzgar ve güneş kurulu gücümüzü 4 katına çıkararak 120 bin megavata ulaşmayı hedefliyoruz.

Bu üretim artışını sağlıklı bir şekilde yönetebilmek için güçlü bir iletim ve dağıtım altyapısına sahip olmamız zaruri” dedi.

Bayraktar, ayrıca ülke genelinde doğudan batıya, kuzeyden güneye bir yeşil enerji koridoru oluşturarak elektrik şebekesini güçlendirme hedefinde olduklarını belirterek, “2 bin 500 megavat olan elektrik ithalat ve ihracat kapasitemizi 2035 yılına kadar 3 katına çıkararak 7 bin 500 megavatlık bir kapasiteyle bölgemizde elektrik ticaretinde merkez ülke haline gelmeyi amaçlıyoruz” dedi.