Kuraklık, İklim Değişikliği ve Meteoroloji Dairesi Değerlendirmeleri

Kuraklık ve İklim Değişikliği Üzerine Değerlendirmeler

Üç aylık değerlendirmelere göre, bu yıl kurak bir dönem geçirildiğini vurgulayan Meteoroloji Dairesi Müdürü Güneş, “Sıcak bir yaz bizi bekliyor.” şeklinde uyarıda bulundu. 2024 yılı, çeşitli rekorların kırıldığı bir yıl olarak kaydedildi. 2025 Ocak ayında, normallerin eksi %92 oranında yağış azlığı da bir diğer rekoru oluşturdu.

Ayrıca, Mart ayında yaşanan en düşük sıcaklıklar da rekor düzeydeki değişiklikler arasında yer aldı.

Güneş, meteorolojik verilerde son birkaç yıldır sürekli olarak rekorların kırıldığını ifade etti.

Çalışmalar ve Meteoroloji Balonları

Dairenin faaliyetleri arasında meteoroloji balonları, “rasat parkları”, “Deprem İzleme ve Değerlendirme Merkezi” ve tozlu hava olaylarıyla ilgili bilgiler paylaşan Güneş, kurumun en büyük eksikliklerinden birinin meteoroloji radarı olduğunu belirtti.

23 Mart Dünya Meteoroloji Günü nedeniyle Türk Ajansı Kıbrıs’a (TAK) konuşan Güneş, meteoroloji balonlarının hava tahminlerinde kritik bir rol oynadığını açıkladı.

Bu balonlar yaklaşık 35 kilometre yüksekliğe kadar çıkarak üst atmosferdeki hava olayları, hava akımları ve meteorolojik parametreleri topluyor. “Bu veriler, uydu aracılığıyla merkezimizde bulunan bilgisayarlara gönderiliyor.

Elde edilen veriler daha sonra teknik analizler için görevli kişiler tarafından inceleniyor.” diye ekledi.

Meteoroloji balonları, “balon ve radyosonde cihazı” olmak üzere iki parçadan oluşmakta.

Cihaz üzerindeki çeşitli sensörler aracılığıyla elde edilen veriler, hava tahmini oluşturulmasında önemli bir rol oynamaktadır.

Güneş, “Adeta, gökyüzünün meteorolojik röntgenini çekiyoruz.” ifadesini kullandı.

Türkiye Cumhuriyeti Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile imzalanan protokol çerçevesinde bu balon ve cihazların hibe olarak temin edildiğini de vurguladı.

Balonların Kullanımı ve Veri Akışı

Meteoroloji balonlarının dünya genelinde “Greenwich saati” baz alınarak bırakıldığını belirten Güneş, balonların salındığı andan itibaren veri akışının başladığını ifade etti.

Balonlar, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’nın arka bölümünde bulunan Ravinsonde İstasyonu’ndan bırakılmakta.

Güneş, “Burada bir istasyonumuz var ve günde bir kez gerçekleştiriyoruz.

Normalde her istasyon, gündüz ve gece olmak üzere günde iki sefer atar.

Ancak Güney Kıbrıs’ta da benzer işlemler yapıldığı için her iki taraf da günde bir kez uygulama yapıyor.” şeklinde açıkladı.

Cihazlar ve Bilgilendirici Yazılar

Güneş, “Basınç sebebiyle bu balonlar belirli noktada patlıyor ve yeryüzüne düşüyor.

Kimi zaman çiftçilerimiz, kimi zaman hayvancılarımız veya vatandaşlarımız tarafından bulunuyor.

Ne işe yaradığını bilmeyen vatandaşlar, polise haber veriyor ve onlara teslim ediyorlar.” dedi.

Cihazların üzerinde bilgilendirici yazıların yer aldığını belirtti.

Dünya Meteoroloji Teşkilatı ile İşbirliği

Meteoroloji Dairesi’nin tüm dünyada hizmet veren küresel meteoroloji alanının bir parçası olduğunu kaydeden Güneş, “Lefkoşa, Girne, Gazimağusa, Güzelyurt ve Ercan Havalimanı’nda olmak üzere toplamda 5 personelli istasyonumuz var.

Ayrıca 43 otomatik istasyonumuz mevcut.

Bu istasyonlar, saat başı yapılan rasatlarla önce Türkiye’ye, ardından Dünya Meteoroloji Teşkilatı’na hızlı bir şekilde iletiliyor. Özellikle attığımız balon verileri, Dünya Meteoroloji Teşkilatı’nın yayımladığı haritalarda yer buluyor.

Bu veriler, Güney Kıbrıs dahil olmak üzere isteyen herkes tarafından kullanılabiliyor.” dedi.

Rasat Parkları ve Klimatolojik Veriler

Balonların hava tahminlerinde kullanılan unsurlardan sadece biri olduğunu belirten Güneş, “Aktüel haritalarımız ve uydu görüntülerimiz var.

Balonla elde ettiğimiz veriler, diğer verilerle harmanlanarak detaylı raporlar hazırlanıyor.” şeklinde konuştu.

Personel tarafından işletilen istasyonların tamamında mekanik aletlerin bulunduğu rasat parklarının yer aldığını kaydeden Güneş, klimatolojik verilerin bu parklardan temin edildiğini ifade etti.

Meteoroloji Radarının Önemi

Meteoroloji Dairesi’nin en büyük eksikliklerinden biri olarak meteoroloji radarının yokluğu gündeme geldi.

Güneş, radarların özellikle erken uyarı sistemlerinde çok önemli bir işlevi olduğunu vurguladı. “Bir sistem yaklaştığında, hangi noktaya ne kadar şiddette ve miktarda yağışın düşeceği konusunda kritik bilgiler sağlar.” dedi.

Ayrıca, “Güney Kıbrıs, renkli uyarılar kullanarak ‘sarı, turuncu, kırmızı’ alarm sistemleri geliştirmiştir.

Ancak biz, meteoroloji radarına sahip olmadığımız için bu tür uyarılar veremiyoruz.” dedi.

Deprem İzleme ve Değerlendirme Merkezi

1986 yılından bu yana Alevkaya Deprem İstasyonu dahil olmak üzere toplamda 7 deprem istasyonuna sahip olduklarını belirten Güneş, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ile işbirliği içinde çalıştıklarını ifade etti. “Dairemizde, ‘Deprem İzleme ve Değerlendirme Merkezi’ bulunmaktadır.” diyen Güneş, adada ve çevresindeki sismik aktivitelerin personelleri tarafından analiz edildiğini vurguladı.

Küresel İklim Değişikliği ve Yağış Durumu

Küresel iklim değişikliğinin etkilerinin ülkede de hissedildiğini belirten Güneş, 2025 Ocak ayında yaşanan ekstrem değerlere dikkat çekti. “Bu ay, son 50 yılın en yağışsız ocak ayı olarak kaydedildi.

Ocak’ta eksi %92 yağış azlığı yaşandı, Şubat ayı ise yağış miktarı bakımından normale yakındı.” dedi. Ülkenin kurak bir yıl geçirdiğini ve bu durumun iklim değişikliği ile kuraklık endişelerini artırdığını ifade etti.

Yağış Durumları ve Bölgesel Farklılıklar

Kasım 2024 ile Şubat 2025 tarihlerinde en az ve en çok yağış alan bölgeleri de değerlendiren Güneş, “Kasım 2024’te en az yağış alan bölge doğu sahili, en çok yağış alan bölge ise Karpaz oldu.

Aralık 2024’te en az Orta Mesarya, en çok Karpaz, Ocak 2025’te en az doğu sahil, en çok Batı Mesarya, Şubat 2025’te ise en az doğu sahil ve en çok kuzey sahil bölgesi yağış aldı.” şeklinde bilgilerini paylaştı.

Küresel İklim Değişikliğinin Sonuçları

Sıcaklık rekorları ve kuraklıkların yaşanmasındaki ana etkenin küresel iklim değişikliği olduğunu belirten Güneş, bu konuda yapılan araştırmaların sonuçlarını da dile getirdi. “Küresel iklim değişikliğinin etkilerini maalesef fazlasıyla yaşıyoruz.

En çok etkilenecek bölgelerden birindeyiz.

Sıcaklıklar ve yağış rejimlerindeki değişiklikler, bu durumu açıkça gösteriyor.” diye ekledi.

Gelecek Öngörüleri ve Tedbirler

“Sıcak bir yaz bizi bekliyor.” diyen Güneş, su kaynaklarının yönetiminin önemini vurgulayarak, israfı en aza indirmek için tedbirlerin alınması gerektiğini ifade etti. “Devletimizin kurumları ve belki de odalarla birlikte bu konuda planlamalar yapmalıyız.” şeklinde düşüncelerini paylaştı.

Toz taşınımı olaylarına da dikkat çeken Güneş, bu yıl daha uzun süreli toz hadiseleriyle karşılaşıldığını belirtti. “Önceki yıllarda birkaç gün içinde geçerken, son yıllarda 3 gün, 5 gün ve hatta bir hafta boyunca bu tozun etkisi altında kalıyoruz.” dedi.

Vatandaşların yayımlanan uyarıları takip etmelerini ve gerekli önlemleri almalarını önerdi.

Meteoroloji Dairesi’nin Çalışma Prensibi

Bu yıl 23 Mart Meteoroloji Günü etkinliğini düzenlemeyi düşünmediklerini belirten Güneş, “Geçen yıl güzel bir etkinlik hazırlamıştık.

Bu yıl bunu pas geçiyoruz, ancak önümüzdeki yıl için daha iyi bir hazırlık yapmayı planlıyoruz.” dedi.

Meteoroloji Dairesi’nin 70 personeli, 7 gün 24 saat esasına göre vatandaşlara hizmet vermeye devam ettiğini belirtti.

Güneş, “Dairemiz, 24 saat boyunca telefonları açık olan bir dairedir.

Her vatandaşımız, bilgiye erişim için dairemize ulaşabilir.” diyerek, web sitesinin sürekli güncellendiğini de sözlerine ekledi.