TMK Başkanı Növber Ferit Veçhi’nin Taşınmaz Mal Komisyonu Üzerine Açıklamaları

TMK Başkanı Növber Ferit Veçhi’nin Açıklamaları

Türk Ajansı Kıbrıs’a (TAK) açıklamalarda bulunan TMK Başkanı Növber Ferit Veçhi, Taşınmaz Mal Komisyonu’nun (TMK) çalışmalarını detaylı bir şekilde aktardı.

TMK, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) topraklarındaki taşınır ve taşınmaz mallar üzerinde iddia edilen haklarla ilgili değerlendirme yapan, başvuruları inceleyip mal iadesi, takas veya tazminata ilişkin bağlayıcı kararlar veren bir otoritedir.

Veçhi, TMK’nın önemine dikkat çekerek, “TMK, 1 Mart 2010 tarihli Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Demopoulos ve Diğerleri davasının kararı ile Kıbrıslı Rumlar’ın kuzeyde bırakmış olduğu mallar ile ilgili mülkiyet taleplerinde etkili bir iç hukuk yolu olarak kabul edilmiştir.

Bu gelişme sonrasında, mülkiyetle ilgili Türkiye aleyhine yapılan birçok Kıbrıslı Rum başvurusu AİHM tarafından reddedilmiş ve başvuranlar etkin iç hukuk yolu olarak TMK’ya yönlendirilmiştir.

Demopoulos kararının ardından TMK’nın etkinliğini sorgulayan Meleagrou, Loiziou ve Joannou gibi başvurular, AİHM tarafından kabul edilmez bulunmuştur.” şeklinde konuştu.

Başvuru Süreçleri ve İstatistikler

Komisyona yapılan başvurular hakkında bilgi veren Veçhi, şu bilgileri paylaştı:

• “13 Eylül 2024 itibariyle, Komisyona toplam 7,734 adet başvuru yapılmış ve bunlardan 1,840 tanesi sonuçlandırılmıştır.”
• “Komisyon, başvuranlara toplamda 467 milyon 60 bin 546 Sterlin tazminata karar vermiştir.”
• “Ayrıca, 15 başvuru için malın iadesine, 2 başvuru için takas ve tazminat, 1 başvuru için sadece takas kararı verilmiştir.”
• “10 başvuru, 13/2008 sayılı yasa çerçevesinde, kiracı konumundaki malın Rum sahibini bularak TMK aracılığıyla satın alma şeklinde tamamlanmıştır.”
• “Farklı aşamalarda olan 5,894 başvuru halen devam etmektedir.”

Başvuruların durumunu değerlendiren Veçhi, “3,739 başvuruya görüş dosyası hazırlanmış ve bu başvurulardan 2,215’inin neticelenebilmesi için başvuranların ek belge sunmaları beklenmektedir.

Bin 524 başvuru için Zapt-ı Dava günü verilmiştir.

Ek belgelerin tamamlanmasının ardından Zapt-ı Dava günü verilerek başvurular görüşülüp sonuçlandırılacaktır.” dedi.

Her Perşembe saat 10:30’da Zapt-ı Dava toplantıları düzenlediklerini belirten Veçhi, “Toplantılarda ortalama elli dosya ele alınarak dostane çözüm bulunmasına katkı sağlanmaktadır.

Ekim 2021’den bu yana TMK, 432 dosyaya karar vermiştir.

TMK, başvuruları en kısa sürede sonuçlandırmak amacıyla paydaşlarıyla yoğun bir çaba içerisindedir.” şeklinde ekledi.

Ödeme Süreci ve Mali Sorumluluklar

Veçhi, TMK sürecinin uzunluğunun başvuran ve ilgili bakanlıkların sorumluluklarını yerine getirmesiyle doğrudan ilişkili olduğunu ifade etti. “Başvuruya dair görüşün dayandırıldığı Tapu ve Kadastro Dairesi tarafından hazırlanan araştırma raporu, başvuranın başvurusunu ispatlayabilmesi için sunması gereken ek belgeler, başvurunun neticelenme süresini etkilemektedir.” dedi.

Son zamanlarda başvuranların ve avukatlarının, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) ilgili kurumlarından gerekli belgeleri temin etmede zorluklarla karşılaştığını belirten Veçhi, bu durumun sürecin uzamasına ve Zapt-ı Dava toplantılarında gecikmelere yol açtığını vurguladı.

Ödemelerin TMK’dan bağımsız olarak, Maliye Bakanlığı’nın her yıl bütçede belirlenen bir kalemden yapıldığını belirten Veçhi, “Ödemelerden sorumlu merci Maliye Bakanlığı’dır.

Maliye Bakanlığı’ndan alınan bilgiye göre, tazminat kararı verilen 1,161 başvurudaki 297 milyon 137 bin 484 Sterlin, başvuranlara ödenmiş ve devir işlemleri gerçekleştirilmiştir.” ifadelerini kullandı.

“Böylelikle, 2021 yılına kadar karara bağlanan tüm başvuruların ödemeleri yapılmış ve mevcut durumda ödemeler hızlı ve seri bir şekilde devam etmektedir.

Ayrıca, TMK’nın karara bağladığı AİHM’in Demopoulos kararı öncesinde Xenides-Arestis Grubu içinde yer alan bir başvuru icra edilerek, hükmedilen tazminatın geçtiğimiz günlerde ödendiğini başvuran tarafın bize bildirdiğini ifade etmek isterim.”

TMK’nın Etkinliği ve AİHM ile İlişkiler

TMK’nın yürüttüğü faaliyetlerin, tüm paydaşlarla birlikte çözüm odaklı, aktif, adil, şeffaf ve hızlı bir şekilde gerçekleştirildiğini belirten Veçhi, “Bugüne kadar TMK’nın aldığı kararların AİHM tarafından kabul görmesi memnuniyet vericidir.” dedi.

“AİHM’ye başvuran 26 Kıbrıslı Rum’un, mülkiyet hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle TMK’da karara bağlanan başvuruları sonucunda 26 milyon 458 bin 420 Sterlin ödeme yapılmıştır.

Başvuranlar, TMK kararının icra edildiğini AİHM’ye bildirerek başvurularını geri çekmiş ve AİHM, bu başvuruları iç hukuk mercisi olan TMK’da neticelendirildiği gerekçesiyle kayıttan düşürmüştür.” ifadelerini kullandı.

Veçhi, TMK’nın kuruluşu hakkında şunları aktardı: “TMK, KKTC topraklarındaki taşınır ve taşınmaz mallar üzerinde iddia edilen haklarla ilgili değerlendirme yapmak, başvuruları inceleyip mal iadesi, takas veya tazminata ilişkin bağlayıcı kararlar vermek amacıyla, Aralık 2005’te 67/2005 sayılı Taşınmaz Mal Yasası çerçevesinde, AİHM’nin Xenides-Arestis v.

Turkey davasında vermiş olduğu hükümler doğrultusunda kurulmuştur.”