Yargı Bağımsızlığı ve Kamu Denetimi Üzerine Düşünceler

Yüksek Mahkeme Başkanı Bertan Özerdağ, ülkenin gelişmesi ve devletin daha güçlü hale gelmesi için yargı bağımsızlığına duyulan saygının son derece önemli olduğunu vurguladı.

Kamu düzeninin sağlıklı bir şekilde tesis edilebilmesi, bireylerin devlete ve geleceğe umutla bakabilmesi için yargı kararlarına kesinkes uyulmasının şart olduğunu ifade etti. Özerdağ, bu bağlamda, yargı kararlarına uymayanların, yargı denetimine tabi tutulmasının bir zorunluluk olduğunu belirtti.

Özerdağ, son dönemde Kıbrıs sorunu çerçevesinde gündeme gelen mülkiyet taleplerinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları ışığında dostane bir şekilde çözülmesinin önüne geçilmekte olduğunu dile getirdi.

AİHM kararlarının, Kıbrıs’taki mülkiyet sorununu Kıbrıs sorununun bir uzantısı olarak ele alması gerektiğini savundu.

Yargı Bağımsızlığı ve Kuvvetler Ayrılığı

Adli Yıl Açılış Töreni’nde konuşan Özerdağ, Anayasa’nın kuvvetler ayrılığı ilkesine dayandığını hatırlatarak, yasama, yürütme ve yargı erklerinin iş birliği içerisinde çalışmasının yanı sıra, birbirlerinin alanlarına müdahale etmemesinin de hayati öneme sahip olduğunu belirtti. Özerdağ, yargı bağımsızlığının devletin temel unsurlarından biri olduğunu ifade etti.

Yargı bağımsızlığı, yargının görevlerini yerine getirirken yasama ve yürütme erklerinden bağımsız olmasını ve bu iki erkin yargıyı etkileme yetkisine sahip olmamasını gerektirir.

Bu bağlamda, yargı erkinin, herhangi bir tarafın doğrudan veya dolaylı müdahalesine maruz kalmadan işlevini yerine getirebilmesi gerektiğine dikkat çekti.

Kamusal Denetimin Önemi

Özerdağ, kamu alanında denetimin sağlanmasının, bireylerin adalete olan inancını güçlendireceğini ve toplumsal düzenin daha iyi bir şekilde tesis edilmesine katkı sunacağını belirtti.

Eğitim sektörünün, ekonominin en önemli kaynaklarından biri olduğunu vurgulayarak, bu alandaki sorunların temelinde yatan denetimsizliğin önlenmesi gerektiğini ifade etti.

Tutukluluk Süreleri ve Masumiyet Karinesi

Kişi hak ve özgürlüklerinin Anayasa ile güvence altına alındığını belirten Özerdağ, adli olayların soruşturulması sürecinde bazı tartışmaların yaşandığını dile getirdi.

Delillere ve tanıklara müdahale edilmeden, soruşturmanın sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için tutukluluğun gerekli olabileceğini belirten Özerdağ, ancak tutukluluk sürelerinin masumiyet karinesi ilkesini ihlal etmemesi gerektiğini vurguladı.

• Adli olaylarda, zanlıdan delile gitmek yerine, delilden zanlıya gitmek ilkesi benimsenmelidir.
• Tutukluluk emri, ancak soruşturma tamamlandıktan sonra, aleyhine dava açılan kişilerin yargılanması için gerekli görüldüğünde verilebilir.

Hükümsüz Tutukluların Durumu

Özerdağ, hükümsüz tutuklu olarak bekleyen sanıkların davalarının erken sonuçlandırılması gerektiğini ifade etti.

Bu bağlamda, mahkemelerin tutukluluk sürelerinin uzamaması için daha fazla özen göstermeleri gerektiğini belirtti.

Yargı Bağımsızlığı ve Basın Özgürlüğü

Özerdağ, mahkeme huzurunda görüşülen davalar hakkında spekülatif yorum ve eleştirilerin, 9/76 sayılı Mahkemeler Yasası’na aykırı olduğunu belirtti.

Yargı bağımsızlığı ve yargıç güvencesi ilkelerinin korunması gerektiğini vurguladı.

Basın ve ifade özgürlüğünün, Kıbrıs Türk halkının temel öğelerinden biri olduğunu ifade eden Özerdağ, toplumun haber alma özgürlüğü ile bireylerin ifade özgürlüğü arasında sağlıklı bir dengenin kurulması gerektiğini belirtti.

Taşınmaz Mal Komisyonu ve İç Hukuk

Kıbrıs Türk halkının, Kıbrıs’ta yaşanan siyasi sorunların mağduru olduğunu ifade eden Özerdağ, Kıbrıs Türk halkının uluslararası hukuk çerçevesinde kendi kendini yönetme hakkına sahip olduğunu vurguladı.

Taşınmaz Mal Komisyonu’nun, mülkiyet hak taleplerinin etkin bir şekilde iade, takas ve tazmin edilmesini sağladığını belirtti.

Özerdağ, yapay zeka uygulamalarının yargı sistemine entegre edilmesi için yapılan çalışmalara da değinerek, bu uygulamaların adaletin daha hızlı ve etkili bir şekilde sağlanmasına katkıda bulunacağına inandığını belirtti.

Mahkeme Binaları ve Yargının Güçlendirilmesi

Yargının daha etkin çalışabilmesi için uygun çalışma koşullarının sağlanması gerektiğine dikkat çeken Özerdağ, mevcut mahkeme binalarının tamir edilmesi ve yeni binaların inşa edilmesinin gerekliliğini vurguladı.

Yüksek Mahkeme’nin tarihi bir binada faaliyet gösterdiğini belirten Özerdağ, yeni bir Yüksek Mahkeme binası için gerekli çalışmalara devam edeceklerini ifade etti.

Özerdağ, KKTC’deki yargının toplum nezdinde en güvenilir kurum haline geldiğini belirterek, bu güvenin, yargıçların özverili çalışmaları sayesinde sağlandığını dile getirdi.

Haziran 2024 itibarıyla yapılan bir araştırmada, mahkemelerin en yüksek güvenilirliğe sahip kurum olarak öne çıktığı sonucuna ulaşıldığını ifade etti.