Çocuk Onkoloji Servisi’nde Uzman Görüşü: Dr. Ayşe Sayılı Erenel

Çocuk Onkoloji Servisi doktorlarından, Çocuk Hematolojisi Uzmanı Dr.

Ayşe Sayılı Erenel, Türk Ajansı Kıbrıs’a (TAK) çocukluk çağı kanserleri hakkında önemli bilgiler aktardı.

Bugün, Lefkoşa Maratonu’nun Çocuk Onkoloji Servisi için taşıdığı anlamı da paylaşan Erenel, “Lefkoşa Maratonu, toplumsal dayanışmanın en güzel örneklerinden biri.

Bu etkinlikte birçok kişi bir araya geliyor ve ortak bir amaç için koşuyor.

Bu, hem hastalar hem de aileler için ‘Birileri bizi görüyor, destekliyor’ düşüncesiyle yalnız olmadığımızı hissetmek açısından çok değerlidir” dedi.

Çocukluk Çağı Kanserlerinin Artan Görülme Sıklığı

KKTC’de her yıl ortalama 15 çocuğa kanser tanısı konulduğunu belirten Erenel, en sık karşılaşılan türlerin çocukluk çağı lösemileri olduğunu, ardından santral sinir sistemi (beyin) tümörleri ve lenfomaların geldiğini söyledi.

Dünyada çocukluk çağı kanserlerinin görülme sıklığının yüz binde 4 ila 5 arasında değiştiğini ifade eden Erenel, KKTC’deki oranların da dünya verileriyle benzerlik gösterdiğini vurguladı. “Dünya genelinde hem çocuklarda hem de yetişkinlerde kanser görülme sıklığı artış gösteriyor.

Veriler, önümüzdeki yıllarda kanserlerin ön planda olacağını gösteriyor” dedi.

Belirtilerin Takibi ve Erken Tanı

Erenel, kanser tanısı alan çocuklarda çevresel etkenlerden çok genetik faktörlerin etkili olduğunu, çocuğun gen yapısındaki değişimlerin, anne karnındaki faktörlerin veya doğum sonrası geçirilen enfeksiyonların çocukluk çağı kanserlerine yol açabileceğini söyledi.

Ailede çocukluk çağı kanseri tanısı almış bireylerin bulunmasının risk faktörünü artırdığını belirten Erenel, “Çocukluk çağı kanserlerinde halsizlik, yorgunluk, ısrarcı ateş gibi yaygın bulguların yanı sıra, boyunda ve kasıkta lenf bezi şişlikleri, morluklar ve iyileşmeyen yaralar gibi belirtiler de görülebilir.

Belirtilerin ısrarcı olması önemlidir” dedi.

Tanı Sürecinin Önemi

Erenel, kanser türüne ve etkilediği bölgeye bağlı olarak çocuklarda baş ağrısı, kusma, göz kayması, kolda ve bacakta güçsüzlük gibi belirtilerin de görülebileceğini belirtti. “Çocukluk çağı kanserlerinde tanının geç konulduğunu söyleyemem.

Erişkinlerde bazı tablolar maskelenebiliyor, kişiler doktor muayenesini erteleyebiliyor ancak çocuklarda durum farklıdır.

Aileler genellikle birkaç hafta içinde çocuk doktoruna başvuruyor ve hekimler de gerekli yönlendirmeleri yapıyor.

Meslektaşlarımızla iş birliği içinde çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

Ailelerin Duygusal Süreci

Ailelerin tedavi sürecindeki tutumları hakkında konuşan Erenel, “Aileler, tanıyı büyük bir üzüntüyle karşılıyorlar. ‘Nerede yanlış yaptık, eksik yaptık’ sorusu sıkça soruluyor; ama kısa sürede ‘Tedaviye başlayalım, yol alalım’ diyerek sürece uyum sağlıyorlar.

Aile desteği ve toplum desteği bu süreçte son derece önemli” dedi.

Ayrıca, hastalık ve tedavi süreciyle ilgili çocuklara olabildiğince basit bilgiler vererek, “Vücudumuz zayıf düştü, askerlerimizin güçlenmesi gerek, bu geçici bir dönem, okulumuza, arkadaşlarımıza döneceğiz” şeklinde telkinlerde bulunduklarını dile getirdi.

Tedavi Süreci ve Yaklaşımlar

KKTC’de çocukluk çağı kanserlerinin tedavisinde dünya genelindeki protokollerin uygulandığını kaydeden Erenel, yeni tanı alan çocuklara ilk 6 ay boyunca hastane yatışı gerektiren yoğun ilaç tedavileri uygulandığını, ilaçların zamanla seyreltildiğini ve genellikle tedavinin bir-iki yıl içinde tamamlandığını belirtti. “Çocuklar kanser ilaçlarını yetişkinlere göre çok daha kolay tolere ediyor. ‘Tedavi biter, yaşam devam eder’ anlayışından hareketle, çocukların tedavilerini yan etkileri en az olacak şekilde düzenliyoruz” dedi.

Başarı Oranı ve Takip Süreçleri

Erenel, “Yıllar içinde önemli başarılar elde ettik.

Tedavilerden iyi sonuçlar alıyoruz.

Sağ kalım oranları yüzde 80’in üzerinde. Çocukluk çağı lösemilerinin tedavisinde çok daha iyi sonuçlar alınıyor” açıklamasında bulundu.

Ayrıca, hastalığı nüksetme ihtimali bulunan çocukların çok daha yakından ve uzun süre takip edildiğini de belirtti. “Tüm tedbirler alınsa da öngörülemeyen risk faktörleri bulunmaktadır” diye de ekledi.

Aile Desteğinin Önemi

Anne, babanın veya tedavi sürecinde çocuğa bakım veren kişinin hastalığa yaklaşımının büyük bir öneme sahip olduğunu vurgulayan Erenel, yapıcı bir bakış açısına sahip ailelerin çocuklara moral verdiğini ifade etti. Çocukların normal yaşama adapte edilmesi gerektiğini de belirtti.

Hastanede tedavi gören çocuklara, Milli Eğitim Bakanlığı’nın görevlendirdiği ve haftanın üç günü Çocuk Onkoloji Servisi’nde ders veren iki öğretmenin bulunduğunu da aktardı.

Erenel, çocukların dönem sonlarında karne aldıklarını da vurguladı.

Çocuk Onkoloji Servisi Hakkında Bilgi

Çocuk Onkoloji Servisi ile ilgili bilgi veren Ayşe Sayılı Erenel, kendisi ve Çocuk Onkoloji Uzmanı Dr.

Dilek Birgen’in görev yaptığı 10 yataklı serviste 9 hemşirenin çalıştığını ifade etti. 20 yılı aşkın süredir ayrı bir ünite olarak kanser tanısı alan çocuklara sağlık hizmeti sunduklarını, 2016’da yeni bir binaya taşındıklarını belirtti.

Erenel, özveri, dayanışma ve sevecenliğin bu servis için son derece önemli olduğunu kaydetti.

Başta Kemal Saraçoğlu Lösemili Çocuklar ve Kanserle Savaş Vakfı olmak üzere sivil toplum kuruluşlarının Çocuk Onkoloji Servisi’ne ciddi destek verdiğini de vurguladı.

Servisteki renkli düzenlemelerin gönüllüler sayesinde çocukların korkmadan tedavi alabilmeleri için yapıldığını ve dönem dönem etkinliklerle hastalar ve ailelerine moral verdiklerini belirtti.

Çocukların Kanserden Korunması İçin Öneriler

Çocukların kanserden korunması için neler yapılabileceği sorusuna da yanıt veren Dr.

Ayşe Sayılı Erenel, kanserin önlenebilir bir hastalık olduğunu vurgulayarak, gebeliği düşünen kadınların sağlıklı yaşama önem vermesi gerektiğini söyledi.

Erenel, “Kendimizi korumamız, gelecek nesiller için kritik bir öneme sahip” dedi.

Ayrıca, anne sütü ile beslenmenin ardından sağlıklı beslenmenin alışkanlık haline getirilmesinin önemine değindi.

Boyalı yiyeceklerden, şekerden, gazlı içeceklerden uzak durulması gerektiğini vurgulayan Erenel, çocukların egzersize yönlendirilmesinin de önemli olduğunu belirtti.

Dengeli ruhsal yaşamın, mutluluk verici becerilerin çocuklara kazandırılmasının gerekliliğini ifade eden Erenel, “Çocuklara sağlıklı alışkanlıklar kazandırmak yetişkinlerin sorumluluğudur.

Bu tohumlar çocuklukta atılmalıdır” dedi.