Hava Kirliliği Sorunları ve Çözüm Önerileri: Lefkoşa, Girne ve Gazimağusa

Hava Kirliliği Sorunları: Lefkoşa, Girne ve Gazimağusa

Son dönemde Lefkoşa, Girne ve Gazimağusa gibi büyük şehirlerde yaşayan vatandaşlar, artan hava kirliliğinden şikayetçi.

Ancak, Çevre Dairesi’nin ölçümleri, toz oranı dışında hava kalitesinin Avrupa Birliği standartlarında olduğunu göstermektedir. “Büyük şehirlerde toz limiti 35 kez aşıldı” ifadeleriyle dikkat çeken Çevre Dairesi Müdürü Abdullah Aktolgalı, hava kirliliği ölçümleri için 9 sabit ve 1 mobil olmak üzere toplam 10 ölçüm istasyonundan sürekli veri akışı sağlandığını belirtti.

Hava Emisyon ve Görüntü Şube Sorumlusu Tolga Baki, tozlar için belirlenen günlük limitin ortalama 50 mikrogram/m³ olması gerektiğini, ancak 2023 yılında Gazimağusa, Girne ve Lefkoşa gibi büyük şehirlerde bu seviyenin 35’ten fazla aşıldığını vurguladı.

Çölden Gelen Toz Fırtınaları ve Hava Kirliliği

Yeşil Barış Hareketi Genel Sekreteri Doğan Sahir, hava kirliliğine neden olan faktörler arasında araçların yakıtları, santrallerde kullanılan yakıt kalitesi, taş ocaklarının bacalarının filtrelenmemesi ve evlerdeki odun sobalarında kullanılan çeşitli atıkların bulunduğunu dile getirdi. İklim değişikliğinin etkilerine de dikkat çeken Sahir, “Çölden gelen toz fırtınaları artık daha sık görülüyor.

Eskiden senede bir bile olmazdı, şu an her ay bu durumla karşılaşıyoruz.” diyerek endişelerini ifade etti.

Çevre Dairesi’nin Faaliyetleri

Bir ada ülkesinde yaşamanın getirdiği avantajlarla birlikte, temiz havanın kaybedilmesi ciddi bir sorun haline gelmiştir. Çevre Koruma Dairesi, hava kirliliği ile ilgili sürekli veri akışı sağlamakta ve ihtiyaca göre egzoz emisyon testleri yapmaktadır.

Abdullah Aktolgalı, “Alo 123” hattına gelen her şikayetin değerlendirildiğini vurguladı. İstatistiklere göre, tüzüğe uymayan tek ölçüm tozlar olarak kaydedilirken, diğer tüm kirleticilerin Avrupa Birliği standartlarına uygun olduğu belirtildi.

Ölçüm İstasyonları ve Hava Kalitesi

Çevre Koruma Dairesi Hava Emisyon ve Görüntü Şube Sorumlusu Tolga Baki, hava kalitesi izleme ağının ülke genelinde 7/24 canlı takip imkanı sunduğunu belirtti.

Sistem, 2010 yılında Avrupa Birliği finansmanıyla kuruldu ve 2020 yılında güncellendi.

Toplamda 9 sabit ve 1 mobil ölçüm istasyonu ile havanın kalitesi sürekli izlenmektedir.

Bu ölçüm istasyonları, Lefkoşa, Teknecik, Kalecik, Gazimağusa, Güzelyurt, Girne, Alevkayası ve İskele gibi farklı bölgelerde bulunmaktadır.

Hava Kirliliği ve Sağlık Üzerindeki Etkileri

Hava kirliliği seviyeleri, parametreye göre değişiklik göstermektedir.

Azot dioksit, karbon monoksit, kükürt dioksit ve partiküler madde gibi hava kirleticilerinin farklı kabul edilebilir seviyeleri bulunmaktadır.

Baki, “Tozlar dışındaki tüm parametreler kabul edilebilir seviyenin altında.” diyerek mevcut durumu özetledi.

Ancak, tozların belirli bölgelerde tüzükte belirlenen limitleri aştığı da tespit edilmiştir.

Toplum Bilinçlendirmesi ve Uyarılar

Web sayfalarında sürekli bilgilendirmeler yapılmakta olup, toz seviyeleri yükseldiğinde halk uyarılmaktadır.

Bu bağlamda, “zorunlu olmadıkça dışarı çıkmayın, astım gibi rahatsızlığı olanlar dikkatli olmalı” gibi mesajlar verilerek, halkın bilinçlendirilmesi hedeflenmektedir.

Yakıt Kalitesi ve Kontroller

Çevre Koruma Dairesi, hava kirliliği ile birlikte yakıt kalitesini de denetlemektedir. Ülkeye gelen yakıtların analizlerini yaparak, daha az çevre kirleten yakıtların kullanılmasını sağlamaya çalışmaktadır. 2023 yılı itibarıyla toplam 359 test yapılmış ve bu testlerin sonucunda 30 ürünün ülkeye girişi engellenmiştir.

Doğan Sahir’in Görüşleri

Yeşil Barış Hareketi Genel Sekreteri Doğan Sahir, hava kirliliğine sebep olan birçok faktörün insan eliyle yapıldığını vurgulayarak, “Araç sayısındaki artış, şehir içindeki tıkanıklıklar ve yanlış yapılaşmalar bu sorunu daha da derinleştiriyor.” dedi.

Bekleyen araçların, normalde harcadıkları yakıt miktarının 3 katına kadar çıkabildiğini belirterek, bu durumun şehir içindeki hava kalitesini olumsuz etkilediğini aktardı.

Yanlış Faaliyetler ve İklim Değişikliği

Doğan Sahir, taş ocaklarının filtrelenmemesi ve yanlış yapılaşmanın hava kirliliğine neden olduğunu ifade ederken, “İklim değişikliği, çöl fırtınalarının sıklığını artırıyor.

Bunlar, bölgedeki hava kalitesini tehdit eden önemli unsurlar.” şeklinde konuştu.

Sonuç

Hava kirliliği, hem çevre hem de insan sağlığı açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor. Çevre Dairesi, bu konuda belirli önlemler almakta, ancak toplumun da bilinçlenmesi ve doğru yaklaşımlar geliştirmesi gerekmektedir.

Hava kalitesinin korunması için herkesin üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi büyük önem taşımaktadır.