İşsizlik Sigortası Fonu ve İşsizlik Ödeneği Artışları

İşsizlik Sigortası Fonu ve İşsizlik Ödeneği

İşsizlik Sigortası Fonu, 1999 yılında yasalaşarak, işsiz kalan sigortalıların yaşadıkları gelir kaybını telafi etmeyi amaçlamaktadır. İlk işsizlik sigortası ödemeleri Haziran 2002’de gerçekleştirildiğinden bu yana, işsizlerin güvencesi olmaya devam etmektedir. 2023 yılında 197 milyar lira ile kapanan fon, sigortalının prime esas aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanan %2 işveren, %1 sigortalı kesintileri ve %1 devlet payı ile büyümeye devam etmektedir.

Geçtiğimiz yıl, fonun gelirleri şu şekilde dağıldı:

• 162 milyar lira işçi ve işveren primi
• 54 milyar lira devlet katkısı
• 95 milyar lira faiz geliri
• 24 milyar lira diğer kalemlerden oluşmaktadır.

2024 yılı itibarıyla fonun büyüklüğü yaklaşık %82 artışla 359 milyar lira olarak hedeflenmektedir. Fondan 2024 yılında işsizlere toplamda 45 milyar 730 milyon lira, teşvik ve desteklere ise 71 milyar lira ödeme gerçekleştirilmiştir. 2002’den 31 Aralık 2024’e kadar pasif ödemeler (işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği, yarım çalışma ödeneği, ücret garanti fonu ödemesi ve nakdi ücret desteği) için başvuran 18 milyon 943 bin kişi, ödenek almaya hak kazanmıştır.

Yeni Asgari Ücret ile İşsizlik Ödeneği Artışı

İşsizlik ödeneği hesaplamasında, sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınmaktadır. Ödenek miktarı, işten ayrılmadan önceki son 4 aylık kazancın %40’ı olarak hesaplanmakta; ancak bu tutar asgari ücretin %80’ini aşamamaktadır. Hesaplanan tutardan, binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.

2025’te geçerli olacak asgari ücretin brüt 26 bin 5 lira 50 kuruş, net 22 bin 104 lira 67 kuruş olarak belirlenmesiyle işsizlik ödeneği miktarı da değişiklik gösterecektir. 2025 yılında 4 ay çalışıp işsiz kalan bir birey için en düşük işsizlik ödeneği miktarı, yeni asgari ücretle birlikte 10 bin 323 liraya yükselecektir. Ancak, 2024 yılında işsizlik ödeneği almaya başlayanların işten ayrılmadan önceki son dört aylık kazanç tutarında herhangi bir değişiklik olmayacağından, bu kişilerin aldıkları işsizlik ödeneği miktarı da değişmeyecektir. Tek istisna, üst sınırdan işsizlik ödeneği alan bireyler için geçerli olacaktır.

Asgari ücret artışına bağlı olarak, işsizlik ödeneği için belirlenen üst sınır da yükselişe geçecektir. Bu durum, üst sınırdan ödeme alanların miktarının, yeni asgari ücrete göre belirlenen üst sınırı aşmayacak şekilde revize edileceği anlamına gelmektedir. Geçtiğimiz yıl en yüksek 15 bin 880 lira olarak uygulanan işsizlik ödeneği, yeni asgari ücretle birlikte 20 bin 646 liraya çıkmıştır.