İstanbul Ticaret Odası, Tüketici Fiyat Endeksi’ni Güncelliyor

İstanbul Ticaret Odası’ndan Yenilik: Tüketici Fiyat Endeksi Güncelleniyor

İstanbul Ticaret Odası (İTO), İstanbul için hazırladığı fiyat endeksini güncelleme kararı aldı. 1995 yılından bu yana hazırlanan ‘İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi’, yarından itibaren ‘İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’ adıyla yeniden tasarlanarak kamuoyuna sunulacak.

Bu yeni endeks, ana gruplar ve madde sayısı açısından Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile daha uyumlu bir yapı sergileyecek.

Konuyla ilgili olarak düzenlenen tanıtım toplantısında konuşan İTO Bilim Kurulu Üyesi ve Bilgi Üniversitesi Rektörü Prof.

Dr.

Ege Yazgan, güncellenen endeksle ilgili olarak şu ifadeleri kullandı: “TÜİK ile İTO verilerinin ana eğilimlerinin eskisine göre çok daha yakın olduğunu söyleyebilirim.

Güncelleme sonrası bu, beklediğimiz bir durumdu.”

İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi çalışmaları kapsamında, Ocak 2023’ten bu yana toplam 586 binin üzerinde fiyat verisi toplanmış durumda. 1995 yılı bazlı indekste 242 madde bulunurken, 2023 yılı bazlı İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’nde bu sayı 493’e yükselmiş durumda.

Yeni indekste ana grup sayısı 8’den 12’ye çıkarıldı, fiyat derleme sayısı ise 15 bin 725’ten 24 bin 500’e yükseltildi.

İTO tarafından hesaplanan ve açıklanan indekslerin fiyatları, ağırlıklı olarak ‘yerinde veri toplama’ yöntemiyle elde ediliyordu.

Ancak yeni indekste, bu yönteme ek olarak kısmen ‘internet üzerinden’ veri temini de yapılmaya başlandı.

Ayrıca, endeksin madde yapısı günümüz koşullarına göre güncellendi. Örneğin, eski endeksteki soba, gazete, video ve kasetçalar gibi ürünler çıkarılırken, dijital yayın üyeliği ve cep telefonu gibi modern kalemler eklendi.

En radikal değişiklik ise eski endekste yer almayan otomobilin yeni endekse dahil edilmesi oldu.

Güncelleme sonrası gıdanın payı %42,5’ten %30,70’e düşerken, ulaştırmanın payı %6’dan %13,8’e yükseldi.

Yeni indeks için İTO Bilim Kurulu, İTO Stratejik Araştırmalar Merkezi (İTOSAM) İstatistik Birimi ve NielsenIQ Türkiye Tüketici ve İçgörü Araştırmaları Bölümü’nün iş birliğiyle aylık 350 hane takip edilerek toplamda 2 bin 400 hanenin katıldığı kapsamlı bir tüketim araştırması gerçekleştirildi. İndeks çalışmaları kapsamında Ocak 2023’ten bugüne kadar geçen 25 ayda toplamda 586 binin üzerinde fiyat verisi toplandı.

Yeni Alışkanlıklara Göre Güncellendi

Yeni indeksin tanıtım toplantısında konuşan İTO Başkanı Şekib Avdagiç, tüketim davranışlarındaki köklü değişikliklere dikkat çekerek şunları söyledi: “Tüketim davranışlarımızda köklü değişiklikler oldu ve olmaya devam ediyor.

Dün hiç düşünülmeyen hizmet ve ürünler, artık temel ihtiyaçlar arasına girdi.

Bir önceki indeksimizde ‘soba, video, kaset çalar, odun, aidata dahil olmayan kapıcı ücretleri’ gibi başlıklar yer alıyordu.

Ancak şimdi İstanbul’da doğalgazsız ev kalmadı, video kaset izleyen yok.

Hepimiz otomobil, cep telefonu, internet ve dijital platformlar kullanıyoruz.

Dolayısıyla 30 yıldır kullandığımız 1995 bazlı indeksimiz artık yeterli olmamaya başladı.

Bu nedenle İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi’nin güncellenmesi için 2019 itibarıyla çalışmalara başladık.

Ne yazık ki araya 2 yıllık pandemi süreci girdi ve bu dönemde hem fiyatlamalarda hem de tüketim alışkanlıklarında anormallikler yaşandı.

Baz yılının olağanüstü gelişmelerden arındırılması gerektiği için çalışmalarımızın başlangıç tarihini erteledik.

Normalleşme sürecinin kabul edilebilir bir seviyeye gelmesini bekledik.

Yeni indeksimizi ilk kez 2023 yılında teste başladık ve baz yılı olarak 2023’ü esas aldık. 1 Şubat 2025’ten itibaren de resmi olarak yürürlüğe koymayı planlıyoruz.”

Avdagiç, İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’nin A’dan Z’ye akademisyenler, bağımsız kuruluşlar ve İTO İstatistik Birimi’nden oluşan bir ekip tarafından hazırlandığını belirterek, “En büyük şansımız, 1953’teki gibi akademik açıdan Türkiye’nin sayılı isimleri arasında yer alan hocalarımızdı. İkincisi ise dünyanın önde gelen bilgi hizmetleri ve en kapsamlı tüketici içgörülerini sunan şirketi NielsenIQ oldu.

Bu süreçte NielsenIQ Türkiye ve NBT Teknoloji Danışmanlık’tan danışmanlık hizmeti aldık.

Sacayağımızın üçüncü temeli ise Odamızın 96 yıllık enflasyon ölçme deneyimine sahip İstatistik Birimi’ydi.” diye ekledi.