Rekabet Kurulu’nun Tüketici Hakları ve Reklam Denetimi Üzerine Raporu

Rekabeti Koruma ve Tüketici Hakları

Rekabet Kurulu, aldatıcı reklamlar ve haksız ticari uygulamalar nedeniyle 2024 yılında toplamda 277 milyon liranın üzerinde para cezası uygulamıştır.

Bu kapsamda, 16 Ocak 2025 tarihinde gerçekleştirilen 353 sayılı toplantıda, tüketicileri yanıltan ve tecrübe eksikliklerini istismar eden reklamlar detaylı bir şekilde incelenmiştir.

Toplantıda, 209 dosyadan 189’unun mevzuata aykırı olduğu tespit edilmiştir.

Bu doğrultuda, 1 dosya için tedbiren durdurma kararı alınmış, 188 dosya hakkında ise reklam durdurma cezası uygulanmıştır.

Toplamda, 29 milyon 136 bin 384 lira idari para cezası kesilmiş ve tüketici mağduriyetlerinin önlenmesi adına 10 dosyaya erişim engeli tedbiri uygulanmıştır.

Finansal Piyasalara Dikkat

Toplantıda özellikle finansal piyasalar üzerinde durulmuştur.

Tüketicilerin çevre konusundaki hassasiyetlerinin istismar edilmemesi amacıyla bankacılık sektöründe çevre ile ilgili beyanların kullanımına yönelik önemli incelemeler yapılmıştır. İncelemelerde, enerji kimlik belgesi bulunan konutlara yönelik “yeşil konut kredisi” ve elektrikli, hibrit araçlar için “yeşil taşıt kredisi” gibi kredi reklamlarının ana vaadinin açık ve anlaşılır bir şekilde belirtilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Ancak reklamlarda sıkça faiz oranları veya ücret muafiyetleri gibi avantajlardan bahsedilmesine rağmen, bu avantajlarla ilgili yeterli bilgilendirme yapılmadığı tespit edilmiştir.

• Çevre ve doğaya duyarlılık vurgusuyla “cazip” ve “uygun” faiz oranı veya ücret muafiyeti sunulmasına karşın, uygulamada standart kredilerle bir farkın olmadığı belirlenmiştir.
• Gerçekleştirilen çevresel eylemlerin, gerçekte olduğundan daha fazla etki yarattığı izlenimi oluşturulduğu tespit edilmiştir.

Bu bağlamda, belirtilen aykırılıkları içeren reklamlar hakkında 10 banka için “reklam durdurma cezası” uygulanmasına ve finansal piyasalara ilişkin birlik ve sivil toplum kuruluşlarına bilgilendirme yapılmasına karar verilmiştir.

Tüketicilerin Bilgilendirilmesi

Finansal sözleşmelere taraf olan tüketicilerin en uygun kredi teklifini seçebilmesi ve sektörde adil bir rekabet ortamının sağlanabilmesi amacıyla kredi reklamlarının içeriği son derece önemlidir.

Bu bağlamda, faiz ve kar payı dışında tüm ücret, komisyon ve masrafların reklamda yer alması gerektiği belirtilmiştir.

Ayrıca, kredinin toplam maliyetini ve yıllık maliyet oranını gösteren bilgilerin de reklamın ana mesajında bulunması gerektiği vurgulanmıştır.

Örneğin, Reklam Kurulu tarafından bir finansman şirketinin araç kampanyası reklamında, faiz oranlı kredinin şartı olarak alınan katılım ücretinin ana mesajda yer almadığı ve bu ücrete dair yıllık maliyet oranı bilgisinin verilmediği tespit edilmiştir.

Bu durum, tüketicilerin kredinin gerçek maliyetinin gizlenmesine yol açmıştır.

Bu sebeplerle, söz konusu reklamların durdurulmasına karar verilmiştir.