Dünya Bankası Grubu’ndan Türkiye’ye Deprem Sonrası Destek

Dünya Bankası Grubu’ndan Türkiye’ye Destek

Dünya Bankası Grubu’na bağlı olan Uluslararası Finans Kurumu (IFC) Türkiye ve Orta Asya Ülke Direktörü Wiebke Shlomer, Dünya Bankası Türkiye Temsilcisi Humberto Lopez ve Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (MIGA) Sanayiler Direktörü Muhamet Bamba Fall, Türkiye’de 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremler sonrası sağlanan desteklere dair ortak bir makale kaleme aldılar.

Dünya Bankası Grubu, yaşanan felaketin ardından Türkiye’nin iyileştirme çabalarına destek vermek için kaynaklarını hızlı bir şekilde harekete geçirdi.

Bu süreçte, altyapıyı yeniden inşa etme ve küçük işletmeleri destekleme konusunda önemli adımlar atıldı.

Toplamda 3 milyar dolardan fazla destek sağlayan Dünya Bankası, yalnızca tahrip olan yapıları onarmakla kalmayıp, Türkiye’nin geleceği için de sağlam bir temel oluşturmayı hedeflemektedir.

Dünya Bankası tarafından finanse edilen 1,45 milyar dolarlık iki girişimle, hasar gören altyapının yeniden inşası sağlanırken, kırsal nüfus için 7 bin konut yapımı planlanmıştır.

Ayrıca, MIGA bünyesinde yürütülen projelerle, depremden etkilenen Gaziantep’te 1875 yatak kapasiteli 6 yeni hastanenin finansmanı için 952 milyon dolarlık garanti sağlanmıştır.

Bu tesislerin olası depremlere dayanıklı bir şekilde inşa edilmesi amaçlanmaktadır.

Özel Sektör Destekleniyor

Depremden etkilenen 11 ilde yaklaşık yarım milyon özel şirketin toparlanmasını desteklemek amacıyla kredi erişimi, iş sürekliliği planlaması ve dijital dönüşüm gibi konularda finansal yardım ve teknik destek sunulmaktadır.

IFC, küçük işletmelere yönelik 530 milyon dolarlık bir fon ve yaklaşık 430 milyon dolarlık finansman ile krediye erişim imkanlarını artırmıştır.

Böylece, 55 binden fazla KOBİ için finansmana erişim sağlanmıştır.

Ayrıca, deprem bölgesinde toplumsal cinsiyet eşitliğini geliştirmek ve istihdam yaratmak amacıyla Türkiye Sınai Kalkınma Bankasına 100 milyon dolarlık yeni bir kredi temin edilmiştir.

Depremden etkilenen işletmelere yönelik Mikro, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Canlanması Destek Projesi, Eylül 2023 itibarıyla hayata geçirilmiştir.

Bu proje sayesinde 39 bin 680 KOBİ’ye finansal destek verilmiş olup, Dünya Bankası Grubu tarafından desteklenen KOBİ sayısı yaklaşık 95 bine ulaşmıştır.

Ayrıca, Türkiye Küçük Sanayi Sitelerinin Yeniden İnşası ve Bölgesel Ekonomik İyileşme Projesi çerçevesinde, 1600 mikro işletmeye ev sahipliği yapacak, afete dirençli 7 küçük sanayi sitesinin kurulması için 600 milyon dolarlık bir finansman sağlanmıştır.

Büyük Şirketlere Destek

Deprem bölgesindeki büyük şirketlerin dirençliliğini artırmak için yeşil kredi imkanları da sunulmuştur. Örneğin, IFC, Sanko Holding’e Kahramanmaraş, Adıyaman ve Gaziantep’te yeni yeşil sertifikalı üretim tesisleri inşa edilmesi dahil olmak üzere, depremden zarar gören altyapının yeniden inşası ve işlevlerinin canlandırılması için 150 milyon dolarlık yeşil kredi desteği sağlamıştır.

Ayrıca, IFC, Ülker’in sürdürülebilirlik, kaynak verimliliği ve sera gazı emisyonlarının azaltılması hedeflerini kapsayan çok yıllık yatırım programını desteklemiştir.

Bu yatırım, Ülker’in Türkiye’deki tesislerinde yapısal iyileştirmeler yapılmasını ve Topkapı ile Gebze’deki fabrikalarının depreme karşı daha dayanıklı hale getirilmesini içermektedir.

Makaleye göre, Türk halkının deprem sonrası toparlanma çabalarına destek olmak amacıyla yaklaşık 1 milyar dolarlık yeni paketler devreye alınacaktır.

Bir Yıl İçinde Ek 1 Milyar Dolarlık Ek Kaynak

Dünya Bankası, 2024 sonuna kadar bölgeye toplam 3 milyar dolarlık kaynak sunmayı planlarken, bu yıl için de ilave 1 milyar dolarlık bir kaynak ayırmıştır.

Bu ek kaynak ile birlikte, Dünya Bankası’ndan bölgeye toplamda 4 milyar dolarlık bir destek sağlanmış olacaktır.

Bu kaynaklar, deprem bölgesindeki altyapı, sağlık, su dağıtım sistemleri, sağlık yapıları ve hastaneler gibi projelerde kullanılacaktır.

Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından, uluslararası finans kuruluşları da deprem bölgesi için projeleri destekleme kararı almış ve sağlanan destekler bölgenin kalkınması için değerlendirilmektedir.

Deprem sonrası yaralar hızla sarılırken, dünyanın önde gelen finans kuruluşları bölgeye yönelik finansman desteği sağlamakta ve bu konudaki çalışmalara hız vermektedir.

EBRD’den 1,5 Milyar Euro’luk Finansman Paketi

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından bölgeye destek açıklayan uluslararası finans kuruluşları arasında öne çıkmaktadır.

EBRD, bölgenin yeniden inşası için kamu ve özel sektöre yönelik 1,5 milyar euroluk bir finansman paketi oluşturmuştur.

Banka, bu kapsamda bölgedeki özel sektör projelerine, KOBİ’lere ve yerel bankalara 1 milyar euro finansman sağlamıştır.

Ayrıca, deprem bölgesinde zarar gören yol, tünel ve köprülerin yenileme ve iyileştirme çalışmaları için Asya Altyapı Yatırım Bankası, Karayolları Genel Müdürlüğü’ne yaklaşık 187 milyon euroluk uzun vadeli ve piyasa koşullarının altında faiz oranlarıyla finansman sağlamıştır.

Uluslararası İslami Ticaret Finans Kuruluşu da depremden etkilenen işletmelerin uluslararası ticaretinin desteklenmesi amacıyla Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası’na 100 milyon dolar, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası’na ise 50 milyon dolar finansman sağlamıştır. İslam Kalkınma Bankası da Hazine ve Maliye Bakanlığı ile deprem bölgesine yönelik bir finansman anlaşması imzalamıştır.

Bu anlaşma kapsamında, Türk Eximbank’a yönelik İslam Kalkınma Bankası’ndan Hazine geri ödeme garantisi altında 100 milyon dolar finansman temin edilmiştir; bu kaynak, deprem bölgesindeki ihracatçıların ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla kullanılacaktır.

İşletmelere 30,5 Milyar Liralık Kredi İmkanı

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Hazine destekli kefalet sistemini deprem bölgesi için etkin bir şekilde kullanmaktadır.

Depremden etkilenen işletmelere Hazine kefaletiyle toplam 30 milyar 529 milyon lira kredi imkanı sağlanmıştır.

Bu kapsamda bugüne kadar 18 milyar 346 milyon lira kredi kullandırılmışken, kefalet tutarı ise 16 milyar 297 milyon lira olmuştur.