Zelzeleden sonra neden kimseyi arayamıyoruz?

İstanbul’da bugün yaşanan Marmara Denizi merkezli zelzeleler sonrası vatandaşlar sevdiklerine ulaşmak için yaşadıkları zorluğu toplumsal medyada lisana getirdi.

Birinci olarak 4 büyüklüğünde, akabinde 6.2 şiddetindeki sarsıntı ve 5’i geçen artçılar sonrası çizgiler adeta kilitlendi.

Pekala neden her zelzelede tıpkı sorun yaşanıyor?

Telefonlar neden çalışmıyor?

Depremde telefonlar neden çalışmıyor?

Vodafone üzere GSM operatörleri, kullanıcılarına “GSM teknolojisinin yapısı gereği, sarsıntı üzere durumlarda SMS, internet tabanlı ses ve iletileşme uygulamalarını kullanmanızı rica ederiz” içerikli bilgilendirme bildirileri gönderdi.

Bu ileti, sorunun kaynağına dair ipuçları veriyor.

Telekomünikasyon uzmanları, zelzele anında yaşanan irtibat sıkıntılarının temel sebebinin “ani çok yüklenme” olduğunu belirtiyor.

Sarsıntı üzere harika durumlarda milyonlarca insan birebir anda sevdiklerini aramaya çalışıyor.

Olağan koşullarda belli bir kapasiteye nazaran tasarlanmış şebekeler, bu ani yoğunluğu kaldıramıyor ve sistem cevap veremiyor.

İstanbul’da büyük deprem!

İstanbul’da kısa bir mühlet evvel korkutan bir zelzele meydana geldi. İşte bahisle ilgili ayrıntılar!

Bir baz istasyonunun tıpkı anda hizmet verebileceği kişi sayısı hudutlu.

Zelzele anında bu kapasitenin onlarca katı insan birebir anda aramaya çalışınca sistem kilitleniyor.

Bu durum, tıpkı yılbaşı gecesi yahut kıymetli spor müsabakaları sonrası yaşanan yoğunluğa benziyor lakin çok daha şiddetli boyutta gerçekleşiyor.

İkinci büyük sorun ise altyapı hasarları.

Zelzele nedeniyle baz istasyonları ziyan görebiliyor, fiber optik kablolar kopabiliyor yahut elektrik kesintileri yaşanabiliyor.

Jeneratörler devreye girse bile yakıt ikmali gerektiğinde yahut jeneratörler de hasar gördüğünde irtibat kesiliyor.

Geçmiş sarsıntılardan ders çıkarılmış olsa da sorunu büsbütün çözecek bir sistem şimdi kurulabilmiş değil. 1999 Marmara ve 2023 Kahramanmaraş sarsıntılarında de misal irtibat problemleri yaşandı.

Yetkililerin “altyapı güçlendirildi” açıklamalarına karşın bugün de vatandaşlar sevdiklerine ulaşmakta zorluk çekti.

Peki bu sorun çözülebilir mi?

Uzmanlar, sistemin büsbütün çökmesini önlemenin mümkün olduğunu lakin maliyet ve teknik kısıtlamalar nedeniyle zorluklarla karşılaşıldığını belirtiyor. Örneğin, olağan vakitlerde kullanılmayan ancak afet anında devreye girecek “yedek kapasite” oluşturmak, operatörler için büyük maliyet manasına geliyor.

Türkiye üzere zelzele riski yüksek bir ülkede, telekomünikasyon altyapısının sarsıntıya daha güçlü hale getirilmesi, daha fazla yedek kapasite oluşturulması ve acil durumlarda devreye girecek alternatif irtibat sistemlerinin geliştirilmesi hayati ehemmiyet taşıyor.

BTK, AFAD ve GSM operatörleri son yıllarda bu mevzuda çalışmalar yürütüyor.

Taşınabilir baz istasyonları, uydu telefonları ve mesh ağlar üzere alternatif irtibat kanalları geliştirilmeye çalışılıyor.

Lakin bu çalışmaların şimdi vatandaşların beklentilerini karşılayacak seviyede olmadığı açık.

Vatandaşlara ise sarsıntı anında klâsik aramalar yerine SMS kullanmaları, WhatsApp, Telegram üzere internet tabanlı uygulamalara yönelmeleri ve acil olmayan aramaları ertelemeye ihtimam göstermeleri tavsiye ediliyor.

Deprem sonrası irtibat sorunu sırf teknik bir problem değil, tıpkı vakitte toplumsal bir hazırlık sıkıntısı.

Hem operatörlerin hem kamu kurumlarının hem de vatandaşların üzerine düşen sorumluluklar var.

Sarsıntı neslinde bir ülke olarak, her an yeni bir sarsıntıyla karşılaşabileceğimizi unutmadan, bağlantı altyapımızı güçlendirmek ve alternatif irtibat planları geliştirmek zorundayız.